دوره 7، شماره 1 - ( 3-1400 )                   جلد 7 شماره 1 صفحات 40-11 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Shameli A A, Yousefi S. The Theoretical Model of Human Psychological Pyramid: A Proposal for Theorizing the Process of the Formation of Human Motivations, Tendencies and Behaviors In an Islamic Approach. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2021; 7 (1) :11-40
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-282-fa.html
شاملی عباسعلی، یوسفی شهناز. الگوی نظری هرم روانی آدمی؛ پیشنهاده‌ای برای نظریه‌مندسازی فرایند شکل‌گیری انگیزش‌ها، گرایش‌ها و رفتارها با رویکردی اسلامی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1400; 7 (1) :11-40

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-282-fa.html


چکیده:   (1409 مشاهده)
در این پژوهش، پژوهشگران در تکاپوی کشف، شناخت و بهره‌گیری از سه سامانۀ روان آدمی یعنی سامانه‌های شناختی، انگیزشی‌ـ‌گرایشی و رفتاری و در گامی فراتر با هدف مشارکت در تأسیس و تدوین روان‌شناسی اسلامی کوشیده‌اند تا در چهارچوب یک الگوی نظری، روان یا نفس آدمی را بشناسند و آن را توصیف کنند. در الگوی نظری روان‌شناختی اسلامی، هرم روان آدمیِ پیشنهادشده ازسوی استاد علامه مصباح یزدی، نفس آدمیان بسان هرمی سه‌بعدی فرض شده است. نقطۀ رأس این هرم، نشان‌دهندۀ نقطۀ وحدت و هم‌گرایی نگرش‌ها، گرایش‌ها، انگیزش‌ها، کنش‌ها و داشته‌های نفس است. از این نقطه، شئون، گرایش‌ها، توانش‌ها و رفتارهای درونی و بیرونی گوناگونی ظهور پیدا می‌کنند که نمایانگر تنوع، فراوانی و گوناگونی سامانه و کارکردهای نفس آدمی است که در سطوح سه‌گانه و قاعدۀ هرم روانی آدمی ظهور و بروز می‌یابد. براساس تلقی علامه مصباح، در سامانۀ هرم روانی آدمیان، سه سطح معرفت، قدرت و محبت در روندی طولی بروز می‌یابند. سطح اول دربردارنده شکل‌گیری و ظهور بعد اول ساختار و کارکردهای نفس، یعنی شناخت و معرفت، و سطح دوم حاوی ظهور بعد دوم یعنی قدرت و توانش‌ها و سرانجام سطح سوم، هم‌آغوش با ظهور بعد سومی به نام محبت و خوددوستی است که روان‌بنۀ ظهور و توسعۀ سامانۀ گرایشی و امیال در روان آدمی است. هدایت و مدیریت رفتارها با تکیه بر شاخص‌های سامانه و کارکرد گرایش‌ها و امیال اصلی و فرعی نفس آدمی، دستاورد بزرگ علمی این الگوی روان‌شناختی است. پژوهشگران در این نوشتار کوشیده‌اند با تکیه بر آثار نوشتاری و گفتاری علامه مصباح و با به‌کارگیری روش پژوهش کیفی، پیشنهادۀ ایشان درخصوص الگوی نظری هرم روانی را توصیف، تحلیل و بازخوانی کنند. این روند در جاهایی به توسعه و تفسیر یافته‌های ایشان در این الگوی نظری انجامیده است.
متن کامل [PDF 397 kb]   (552 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1400/3/10

فهرست منابع
1. قرآن حکیم و شرح آیات منتخب. 1387. ترجمه حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز هماهنگی، توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی کشور. اسمیت، ادوارد؛ نولن، سوزان؛ فردریکسون، باربارا؛ لافتوس، جفری؛ بم، داریل؛ مارن، استیفن. 1390. زمینۀ روان‌شناسی اتکینسون و هیلگارد. جلد 1. ترجمۀ دکتر حسن رفیعی و دکتر محسن ارجمند. تهران: ارجمند. چاپ چهاردهم. آمدی، عبدالواحد ابوالفتح. 1410 ه.ق. غُرَرُ الحِکَم و دُرَرُ الکَلِم. یک جلدی. مصحح: مهدی رجایی. قم: دارالکتاب الاسلامی. ربیعی، حمید رضا. 1395. «مبانی رفتار در سطح فردی با توجه به دیدگاه‌های آیت‌الله مصباح یزدی». مقالۀ پژوهشی ترم تحصیلی ارائه‌شده به محمد صادق شجاعی. قم: مجتمع آموزش عالی علوم انسانی و اجتماعی. الصدوق، محمدبن علی بن بابویه. 1415 ه.ق. التوحید. المصحح: السید هاشم الحسینی الطهرانی. مؤسسة النشر الاسلامی (التابعة) لجامعة المدرسین بقم المشرفة. الکلینی، محمد ابن یعقوب. 1369. اصول الکافی (ترجمه مصطفوی). جلد 1. ترجمه و شرح از هاشم رسولی و جواد مصطفوی. محمود کتابچی. تهران: کتاب‌فروشی علمیه اسلامی. مصباح، علی. 1393. «نگاهی گذرا به علم، دین و علم دینی از دیدگاه آیت‌الله مصباح». ششمین کارگاه دانش‌افزایی اعضای هیئت‌علمی با عنوان نظریۀ علم دینی آیت‌الله مصباح یزدی. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. تالار معرفت دفتر قم. مصباح یزدی، محمد تقی. 1361. پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک. قم: اصول‌الدین، در راه حق. چاپ اول. ـــــــــــــــــــــــــــ‌. 1392. رابطه علم و دین. تحقیق و نگارش علی مصباح. قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). ـــــــــــــــــــــــــــ‌. 1379. پند جاوید. قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمة‌الله علیه). ـــــــــــــــــــــــــــ‌. 1383. اخلاق در قرآن. جلد 2. تحقیق و نگارش محمد حسین اسکندرى. قم: انتشــارات مؤسسۀ آموزشــى و پژوهشــى امـام خمینــى (رحمة‌الله علیه). ـــــــــــــــــــــــــــ‌. 1390. انسان‌سازی در قرآن. قم: انتشــارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمة‌الله علیه). ـــــــــــــــــــــــــــ‌. 1394. آموزش عقاید. ویراستار احمدرضا حیدری. تهران: مؤسسۀ ‌انتشارات‌ امیرکبیر. چاپ شصت‌و‌هشتم. ـــــــــــــــــــــــــــ‌. 1396. آموزش فلسفه. جلد اول. تهران: مؤسسۀ ‌انتشارات‌ امیرکبیر. چاپ هجدهم. Betitbol, Michel & Petitmengin Claire. "On the possibility and reality of introspection". In: 7a00fb488f1d75706373988fe23239a162c5.pdf. Clegg, Joshua. 2013. Self-observation in the Social Science. New Jersey: Transaction. Epistemology. 2005. In: Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved from. http://plato.stanford.edu/entries/epistemology/#SOU. Hillman J (T Moore, Ed.). 1989. A blue fire. Selected writings by James Hillman. New York, NY, USA: HarperPerennial. J. Perner et al. 2007. Introspection & Remembering. Syntheses. Springer. Schultz, D. P.; Schultz, S. E. 2012. A History of Modern Psychology (10th Ed.). Belmont, CA: Wadsworth, CEng age Learning. pp. 67–77, 88–100. ISBN 978-1-133-31624-4. Thomas Sturm. 2009. Kant und die Wissenschaften vom Menschen. Paderborn: Mentis, Ch. 2. https://en.wikipedia.org/wiki/Introspection#cite_note-Schultz-1. https:// “Encyclopedia of Consciousness". January 2009: 187–199. doi:10.1016/B978-012373873-8.00071-2. http://www. Introspectionmethod-180218105217. http://www.tetsuccesskey.com/2015/06/INTROSPECTI. ON-METHOD-OF-PSYCHOLOGY-OF-LEARNING.html. https://www.verywell.com/what-is-introspection-2795252. https://www.simplypsychology.org/wundt.html. https://www.researchgate.net/publication/293332967_Introspective_evidence In: psychology. Html. Cherry Kendra , (Updated March 15, 2018). History and Biographies A Look at Introspection Wundt's Experimental Technique,. https://ravanrahnama.ir/henry-murray/ https://christswords.com/content/life-soul-mind-heart-and-spirit. https://www.etymonline.com/word/psyche. https://psychology.wikia.org/wiki/Psyche_(psychology). https://www.gordonpraxis.de/mindpsyche/.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق