| تاریخ ارسال: 1401/5/2 |
نویسندگان، داوران، سردبیر و هیئت تحریریه نشریات ملزم به رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای می باشند. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی در این رابطه از اصول و ضوابط کمیته بین المللی اخلاق نشر (COPE) پیروی می‌کند . در ادامه به مهمترین اصول اخلاق نشر اشاره می شود.
نویسندگان، داوران، سردبیران و اعضای هیئت تحریریه به منظور آشنایی بیشتر با قوانین و منشور اخلاقی مجلات می‌توانند به سایت کمیته اخلاق در انتشارات "Committe on Publication Ethics " مراجعه کنند.
وظایف اخلاقی نویسندگان
۱. مسئولیت نهایی محتوای مقاله بر عهده نویسنده (یا نویسندگان) مقاله است . از این رو، نویسندگان موظفند با دقت به تفسیر و تحلیل دیدگاه های خود بپردازند. همچنین مقاله باید حاوی جزئیات و منابع کافی باشد به نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان، جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.
۲. مقاله باید کاری جدید و اصیل باشد، یعنی حاصل مطالعات، تجربه‌ها و پژوهش‌های خود نویسنده یا نویسندگان باشد. در نتیجه مقاله حاوی کپی برداری از پژوهش‌های دیگران (ولو به صورت مستند) یا تکرار ایده های دیگران، قابل پذیرش نیست.
۳. نویسنده نباید مقاله یا بخشی از آن را هم زمان به نشریه دیگری یا برای ارائه در کنفرانس ارسال کند.
۴. نویسنده مقاله باید درپژوهش خود از هر نوع رفتار غیر اخلاقی پژوهشی از قبیل: جعل داده ها، تحریف داده ها، سرقت علمی، بهره گیری از دیگران برای انجام پژوهش و ذکر نام خود به عنوان نویسنده، ارسال مجدد مقاله یا بخشی از مقاله خود که در نشریات داخلی یا خارجی به چاپ رسیده است، پرهیز کند.
۵. مقاله باید از هر نوع سرقت علمی (از آثار خود یا دیگران، اعم از نقل عبارت یا نقل به مضمون یا سرقت ایده دیگران بدون استناد) عاری باشد و نویسندگان موظف‌اند قبل از ارسال مقاله به مجله، از درستی و صحت کار خود مطمئن باشند (به بخش راهنمای نویسندگان مراجعه کنید).
۶. نویسندگان موظف‌اند هر گونه تضاد منافعی را که احتمالاً بر نتیجه پژوهش و یا تفسیر یافته‌های آنها تأثیرگذار بوده و یا باعث تعارض احتمالی با منافع سایر مؤسسات یا افراد باشد مطرح کنند. منابع مالی حامی پژوهش نیز باید ذکر شود.
۷. اگر نویسنده‌ای متوجه اشتباه یا بی‌دقتی مهمی در اثر خود شود، موظف است مراتب را به‌سرعت به سردبیر مجله اطلاع داده و در فرآیند بازبینی و اصلاح مقاله همکاری نماید.
۸. نویسنده مسئول باید همزمان با ثبت مقاله، اسامی و اطلاعات همه نویسندگان همکار را نیز در سامانه ثبت کند و پس از آن نام نویسنده دیگری را اضافه نکند.
۹. لازم است فرم تعهد نامه و فرم تعارض منافع توسط نویسنده مسئول امضا و همراه با مقاله ارسال گردد. مسئولیت درستی محتوای مقاله با همه نویسندگان است .
۱۰. مقاله باید از هر نوع تبعیض نژادی، قومی، جنسیتی و سیاسی عاری باشد.
۱۱. برای رعایت محرمانه بودن فرایند ارزیابی، نویسندگان باید در مقاله از ارائه هر گونه اطلاعاتی که منجر به شناخته شدن آنها شود پرهیز کنند.
وظایف اخلاقی داوران
۱. داوران باید با بررسی محتوایی و کیفی مقاله، به سردبیر و اعضای هیأت تحریریه در پذیرش یا رد مقاله کمک نموده و با ارسال اصلاحیه به نویسندگان، در ارتقای سطح کیفی مقاله و مجله سهیم باشند.
۲. داور انتخابی می بایست بلافاصله پس از بررسی خلاصه مقاله، سردبیر نشریه را از تصمیم خود در مورد پذیرش یا عدم پذیرش داوری (به دلیل نبودن موضوع مقاله در حوزه کار داور، کمبود وقت یا ...) مطلع نماید. و در صورت پذیرش داوری، مقاله را در زمان مقرر داوری کند.
۳. اگر مقاله خارج از حوزه تخصص داور است باید از ارزیابی آن امتناع ورزد.
۴. داوران باید به محرمانه بودن فرایند ارزیابی احترام بگذارند و نباید اطلاعات مربوط به مقاله را قبل، حین و بعد از داوری در اختیار دیگران قرار دهد.
۵. داوران باید مقالات را به طور عینی، بیطرف و عادلانه ارزیابی کنند و از جهت‌گیری‌های شخصی در توصیه‌ها و قضاوت‌های خود اجتناب کنند. داوری مقالات می بایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد و با وضوح و روشنی بیان شود و از دخالت دادن مسائل قومی، ملیتی، نژادی، سیاسی، مذهبی و جنسیتی در داوری پرهیز شود.
۶. داوران موظف‌اند منابعی را که نویسنده به آنها ارجاع داده شناسایی و بررسی نمایند. هرگونه نتیجه‌گیری و مباحث مطرح شده باید مستند باشد. همچنین داوران موظف‌اند درصورت مشاهده هر گونه شباهت یا هم‌پوشانی بین اثر ارسالی و مقاله‌ای دیگر، مراتب را به سردبیر اطلاع دهند.
۷. داوران نباید از اطلاعات یا ایده‌هایی که در فرایند ارزیابی به دست آورده‌اند، برای منافع شخصی استفاده نمایند. همچنین لازم است از ارزیابی مقالاتی که از نظر آنها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک مالی، سازمانی، شخصی و یا هرگونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند.
۸. داوران در صورت آگاهی از هویت نویسنده، بدون اجازه سردبیر نباید مستقیماً وارد بحث با وی شوند.
۹. در صورتی که داوران مقاله متوجه شدند مقاله برای نشریه دیگری ارسال شده است یا اینکه مقاله برگرفته از آثار چاپ شده یا چاپ نشده دیگران است باید سردبیر را در جریان قرار دهند.
۱۰. داوران باید از به کار گیری عبارات توهین آمیز، خشن و غیر علمی در داوری پرهیز کنند.
۱۱. داوران نباید داوری مقاله را بدون اطلاع سردبیر، به شخص دیگری واگذار کنند.
وظایف اخلاقی سردبیران
۱. سردبیر مجله مسؤول اتخاذ تصمیم نهایی در پذیرش یا رد مقالات ارسالی است و این امر با کمک هیأت تحریریه و با رعایت مسائل مربوط به حق کپی‌برداری، سرقت علمی، و ... همچنین صلاحدید داوران انجام می‌گیرد.
۲. سردبیران باید پیوسته در جهت ارتقاء سطح کیفی نشریه تلاش کنند .
۳. سردبیران باید با برخورداری از آزادی و اختیار و با حفظ استقلال علمی، به انجام وظایف سردبیری از جمله پذیرش یا رد مقالات بپردازند و در این رابطه تحت تاثیر عوامل غیر علمی و غیرتخصصی قرار نگیرند.
۴. قضاوت سردبیر درمورد مقالات، باید صرفاً براساس شایستگی علمی باشد. بنابراین، سوگیری شخصی یا در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب و مسائل قومی، نژادی و سیاسی نباید ملاک رد و قبول مقالات به حساب آید.
۵. سردبیر و هیأت تحریریه نباید اطلاعات مربوط به مقاله را جز برای داوران، نویسندگان و ویراستاران افشا کنند.
۶. آن بخش از مطالب مقالات ارسالی که منتشر نشده‌اند نباید در پژوهش شخصی سردبیر و یا هیأت تحریریه استفاده شوند. اطلاعات و یا ایده‌های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب شده‌اند لازم است به طور محرمانه حفظ شوند و برای منافع شخصی استفاده نشوند.
۷. سردبیران همیشه باید استراتژی‌هایی را به منظور بالا بردن کیفیت مقالات، پیشنهاد داده و اجرا کنند.
۸. سردبیران باید تلاش کنند پاسخگوی نیازهای مخاطبان و نویسندگان باشند.
۹. سردبیران در جهت آموزش اخلاق پژوهش به نویسندگان و مخاطبان کوشا باشند.
۱۰. در انجام وظایف سردبیری معیارهای اخلاقی و عقلانی، تحت الشعاع نیازهای مالی قرار نگیرند.
۱۱. سردبیران باید به اصلاحات پیشنهادی داوران و در مقابل، به پاسخهای مستدل و منطقی نویسندگان احترام بگذارند.
۱۲. سردبیران موظفند متناسب با عنوان هر مقاله و با توجه به زمینه تخصصی، داورانی شایسته برای مقالات انتخاب کنند.
۱۳ سردبیران باید مراقب باشند مقاله مشمول کپی رایت و سرقت علمی نباشد.
معنای سرقت علمی
** قابل ذکر است مطابق کمیته اخلاق بین المللی نشر (کوپ) مراد از سرقت علمی این است نویسنده مطالب یک اثر چاپ شده یا نشده (مقاله، کتاب، پایان نامه) را (عینا یا با تغییر در عبارات ولی با حفظ سبک نگارشی نویسنده اول، یا با عبارت و سبکی متفاوت)، یا ایده دیگران را بدون استناد به منبع اصلی، در مقاله خود ذکر کرده باشد. در سرقت علمی تفاوتی نمی کند نویسنده مطالب چاپ شده قبلی خود را بدون استناد به اثر اولیه مجددا به چاپ برساند یا مطالب چاپ شده یا چاپ نشده دیگران را. در هر صورت استفاده از اثار دیگران بدون آنکه به آنها ارجاع داده شود و تلقی آن به عنوان اثر خود، سرقت علمی محسوب می شود.
*** فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی تلاش دارد تا از هر نوع سرقت علمی در مقالات پیشگیری کند. از این رو همه مقالات، قبل از داوری اولیه توسط سردبیر ، از طریق نرم افزار سمیم نور (برای مقالات فارسی) مشابهت یابی می شوند. در صورتی که مشخص شود در مقاله سرقت علمی صورت گرفته است، مقاله ، در هر مرحله ای که باشد رد می شود. اگر بعد از چاپ مقاله مشخص شد نویسنده ای مرتکب سرقت علمی شده است مقاله از روی سایت مجله برداشته شده و هیئت تحریریه در جریان قرار می گیرند. در صورتی که مشخص شود نویسنده عمداً مبادرت به سرقت علمی کرده مراتب سرقت به اطلاع مسئولین مرتبط دانشگاه می رسد و با وی برخورد قانونی می شود و در صورتی که مشخص شود سهوا مرتکب سرقت شده، علاوه بر اینکه نویسنده حق ندارد از این مقاله برای ارتقا یا ترفیع سالانه استفاده کند مجله دیگر مقالات نویسنده مذکور را پذیرش نخواهد کرد.
منابع
نویسندگان، داوران، سردبیران و اعضای هیئت تحریریه به منظور آشنایی بیشتر با قوانین و منشور اخلاقی مجلات می‌توانند به سایت کمیته اخلاق در انتشارات "Committe on Publication Ethics " مراجعه کنند.
وظایف اخلاقی نویسندگان
۱. مسئولیت نهایی محتوای مقاله بر عهده نویسنده (یا نویسندگان) مقاله است . از این رو، نویسندگان موظفند با دقت به تفسیر و تحلیل دیدگاه های خود بپردازند. همچنین مقاله باید حاوی جزئیات و منابع کافی باشد به نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان، جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.
۲. مقاله باید کاری جدید و اصیل باشد، یعنی حاصل مطالعات، تجربه‌ها و پژوهش‌های خود نویسنده یا نویسندگان باشد. در نتیجه مقاله حاوی کپی برداری از پژوهش‌های دیگران (ولو به صورت مستند) یا تکرار ایده های دیگران، قابل پذیرش نیست.
۳. نویسنده نباید مقاله یا بخشی از آن را هم زمان به نشریه دیگری یا برای ارائه در کنفرانس ارسال کند.
۴. نویسنده مقاله باید درپژوهش خود از هر نوع رفتار غیر اخلاقی پژوهشی از قبیل: جعل داده ها، تحریف داده ها، سرقت علمی، بهره گیری از دیگران برای انجام پژوهش و ذکر نام خود به عنوان نویسنده، ارسال مجدد مقاله یا بخشی از مقاله خود که در نشریات داخلی یا خارجی به چاپ رسیده است، پرهیز کند.
۵. مقاله باید از هر نوع سرقت علمی (از آثار خود یا دیگران، اعم از نقل عبارت یا نقل به مضمون یا سرقت ایده دیگران بدون استناد) عاری باشد و نویسندگان موظف‌اند قبل از ارسال مقاله به مجله، از درستی و صحت کار خود مطمئن باشند (به بخش راهنمای نویسندگان مراجعه کنید).
۶. نویسندگان موظف‌اند هر گونه تضاد منافعی را که احتمالاً بر نتیجه پژوهش و یا تفسیر یافته‌های آنها تأثیرگذار بوده و یا باعث تعارض احتمالی با منافع سایر مؤسسات یا افراد باشد مطرح کنند. منابع مالی حامی پژوهش نیز باید ذکر شود.
۷. اگر نویسنده‌ای متوجه اشتباه یا بی‌دقتی مهمی در اثر خود شود، موظف است مراتب را به‌سرعت به سردبیر مجله اطلاع داده و در فرآیند بازبینی و اصلاح مقاله همکاری نماید.
۸. نویسنده مسئول باید همزمان با ثبت مقاله، اسامی و اطلاعات همه نویسندگان همکار را نیز در سامانه ثبت کند و پس از آن نام نویسنده دیگری را اضافه نکند.
۹. لازم است فرم تعهد نامه و فرم تعارض منافع توسط نویسنده مسئول امضا و همراه با مقاله ارسال گردد. مسئولیت درستی محتوای مقاله با همه نویسندگان است .
۱۰. مقاله باید از هر نوع تبعیض نژادی، قومی، جنسیتی و سیاسی عاری باشد.
۱۱. برای رعایت محرمانه بودن فرایند ارزیابی، نویسندگان باید در مقاله از ارائه هر گونه اطلاعاتی که منجر به شناخته شدن آنها شود پرهیز کنند.
وظایف اخلاقی داوران
۱. داوران باید با بررسی محتوایی و کیفی مقاله، به سردبیر و اعضای هیأت تحریریه در پذیرش یا رد مقاله کمک نموده و با ارسال اصلاحیه به نویسندگان، در ارتقای سطح کیفی مقاله و مجله سهیم باشند.
۲. داور انتخابی می بایست بلافاصله پس از بررسی خلاصه مقاله، سردبیر نشریه را از تصمیم خود در مورد پذیرش یا عدم پذیرش داوری (به دلیل نبودن موضوع مقاله در حوزه کار داور، کمبود وقت یا ...) مطلع نماید. و در صورت پذیرش داوری، مقاله را در زمان مقرر داوری کند.
۳. اگر مقاله خارج از حوزه تخصص داور است باید از ارزیابی آن امتناع ورزد.
۴. داوران باید به محرمانه بودن فرایند ارزیابی احترام بگذارند و نباید اطلاعات مربوط به مقاله را قبل، حین و بعد از داوری در اختیار دیگران قرار دهد.
۵. داوران باید مقالات را به طور عینی، بیطرف و عادلانه ارزیابی کنند و از جهت‌گیری‌های شخصی در توصیه‌ها و قضاوت‌های خود اجتناب کنند. داوری مقالات می بایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد و با وضوح و روشنی بیان شود و از دخالت دادن مسائل قومی، ملیتی، نژادی، سیاسی، مذهبی و جنسیتی در داوری پرهیز شود.
۶. داوران موظف‌اند منابعی را که نویسنده به آنها ارجاع داده شناسایی و بررسی نمایند. هرگونه نتیجه‌گیری و مباحث مطرح شده باید مستند باشد. همچنین داوران موظف‌اند درصورت مشاهده هر گونه شباهت یا هم‌پوشانی بین اثر ارسالی و مقاله‌ای دیگر، مراتب را به سردبیر اطلاع دهند.
۷. داوران نباید از اطلاعات یا ایده‌هایی که در فرایند ارزیابی به دست آورده‌اند، برای منافع شخصی استفاده نمایند. همچنین لازم است از ارزیابی مقالاتی که از نظر آنها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک مالی، سازمانی، شخصی و یا هرگونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند.
۸. داوران در صورت آگاهی از هویت نویسنده، بدون اجازه سردبیر نباید مستقیماً وارد بحث با وی شوند.
۹. در صورتی که داوران مقاله متوجه شدند مقاله برای نشریه دیگری ارسال شده است یا اینکه مقاله برگرفته از آثار چاپ شده یا چاپ نشده دیگران است باید سردبیر را در جریان قرار دهند.
۱۰. داوران باید از به کار گیری عبارات توهین آمیز، خشن و غیر علمی در داوری پرهیز کنند.
۱۱. داوران نباید داوری مقاله را بدون اطلاع سردبیر، به شخص دیگری واگذار کنند.
وظایف اخلاقی سردبیران
۱. سردبیر مجله مسؤول اتخاذ تصمیم نهایی در پذیرش یا رد مقالات ارسالی است و این امر با کمک هیأت تحریریه و با رعایت مسائل مربوط به حق کپی‌برداری، سرقت علمی، و ... همچنین صلاحدید داوران انجام می‌گیرد.
۲. سردبیران باید پیوسته در جهت ارتقاء سطح کیفی نشریه تلاش کنند .
۳. سردبیران باید با برخورداری از آزادی و اختیار و با حفظ استقلال علمی، به انجام وظایف سردبیری از جمله پذیرش یا رد مقالات بپردازند و در این رابطه تحت تاثیر عوامل غیر علمی و غیرتخصصی قرار نگیرند.
۴. قضاوت سردبیر درمورد مقالات، باید صرفاً براساس شایستگی علمی باشد. بنابراین، سوگیری شخصی یا در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب و مسائل قومی، نژادی و سیاسی نباید ملاک رد و قبول مقالات به حساب آید.
۵. سردبیر و هیأت تحریریه نباید اطلاعات مربوط به مقاله را جز برای داوران، نویسندگان و ویراستاران افشا کنند.
۶. آن بخش از مطالب مقالات ارسالی که منتشر نشده‌اند نباید در پژوهش شخصی سردبیر و یا هیأت تحریریه استفاده شوند. اطلاعات و یا ایده‌های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب شده‌اند لازم است به طور محرمانه حفظ شوند و برای منافع شخصی استفاده نشوند.
۷. سردبیران همیشه باید استراتژی‌هایی را به منظور بالا بردن کیفیت مقالات، پیشنهاد داده و اجرا کنند.
۸. سردبیران باید تلاش کنند پاسخگوی نیازهای مخاطبان و نویسندگان باشند.
۹. سردبیران در جهت آموزش اخلاق پژوهش به نویسندگان و مخاطبان کوشا باشند.
۱۰. در انجام وظایف سردبیری معیارهای اخلاقی و عقلانی، تحت الشعاع نیازهای مالی قرار نگیرند.
۱۱. سردبیران باید به اصلاحات پیشنهادی داوران و در مقابل، به پاسخهای مستدل و منطقی نویسندگان احترام بگذارند.
۱۲. سردبیران موظفند متناسب با عنوان هر مقاله و با توجه به زمینه تخصصی، داورانی شایسته برای مقالات انتخاب کنند.
۱۳ سردبیران باید مراقب باشند مقاله مشمول کپی رایت و سرقت علمی نباشد.
معنای سرقت علمی
** قابل ذکر است مطابق کمیته اخلاق بین المللی نشر (کوپ) مراد از سرقت علمی این است نویسنده مطالب یک اثر چاپ شده یا نشده (مقاله، کتاب، پایان نامه) را (عینا یا با تغییر در عبارات ولی با حفظ سبک نگارشی نویسنده اول، یا با عبارت و سبکی متفاوت)، یا ایده دیگران را بدون استناد به منبع اصلی، در مقاله خود ذکر کرده باشد. در سرقت علمی تفاوتی نمی کند نویسنده مطالب چاپ شده قبلی خود را بدون استناد به اثر اولیه مجددا به چاپ برساند یا مطالب چاپ شده یا چاپ نشده دیگران را. در هر صورت استفاده از اثار دیگران بدون آنکه به آنها ارجاع داده شود و تلقی آن به عنوان اثر خود، سرقت علمی محسوب می شود.
*** فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی تلاش دارد تا از هر نوع سرقت علمی در مقالات پیشگیری کند. از این رو همه مقالات، قبل از داوری اولیه توسط سردبیر ، از طریق نرم افزار سمیم نور (برای مقالات فارسی) مشابهت یابی می شوند. در صورتی که مشخص شود در مقاله سرقت علمی صورت گرفته است، مقاله ، در هر مرحله ای که باشد رد می شود. اگر بعد از چاپ مقاله مشخص شد نویسنده ای مرتکب سرقت علمی شده است مقاله از روی سایت مجله برداشته شده و هیئت تحریریه در جریان قرار می گیرند. در صورتی که مشخص شود نویسنده عمداً مبادرت به سرقت علمی کرده مراتب سرقت به اطلاع مسئولین مرتبط دانشگاه می رسد و با وی برخورد قانونی می شود و در صورتی که مشخص شود سهوا مرتکب سرقت شده، علاوه بر اینکه نویسنده حق ندارد از این مقاله برای ارتقا یا ترفیع سالانه استفاده کند مجله دیگر مقالات نویسنده مذکور را پذیرش نخواهد کرد.
منابع
http://publicationethics.org/resources/code-conduct
http://publicationethics.org/resources/flowcharts
http://publicationethics.org/resources/guidelines
http://publicationethics.org/resources/flowcharts
http://publicationethics.org/resources/guidelines
دفعات مشاهده: 723 بار |
دفعات چاپ: 113 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
