دوره 5، شماره 2 - ( 6-1398 )                   جلد 5 شماره 2 صفحات 116-81 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

چهاردولی عباس، پیروزمند علیرضا، تاج آبادی حسین، رضایی حمیدرضا، عسکری حسین. ارزیابی انتقادی عمده‌ترین الگوها و نظریه‌های کاربردی‌سازی علوم انسانی موجود. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1398; 5 (2) :81-116

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-123-fa.html


چکیده:   (2431 مشاهده)
با توجه به نقش تمدن‌‌‌سازی و اعتبار سرمایه‌‌‌ای علوم ‌‌‌انسانی موجود در جوامع غربی، گروهی از دانش‌‌‌پژوهان ذیل پارادایم دانش‌‌‌شناسی سکولار، نظریه‌‌‌ها و الگوهایی را برای کاربردی‌‌‌سازی علوم انسانی موجود ارائه کرده‌‌‌اند. در همین راستا، با مطالعه‌‌‌ای روشمند می‌‌‌توان به دوازده نظریه و الگوی زیر دست یافت که علاوه‌بر ادعاهایی در عرصۀ تولید دانش، کاربردی‌‌‌سازی دانش از دغدغه‌‌‌های اصلی آن‌ها به‌شمار می‌‌‌رود. این الگوها را به جهت فصل مشترک، می‌‌‌توان ذیل سه الگوی اول، دوم و سوم تولید دانش صورت‌‌‌بندی و تحلیل کرد.
در این پژوهش با روش تحقیق توصیفی‌ـ‌تحلیلی و بهره‌‌‌مندی از دو راهبرد پژوهشی «خلاصۀ اسناد و مدارک (فیش‌‌‌برداری)» و «تفکر پایان تا آغاز»، پس از مفهوم‌‌‌شناسی حوزۀ کاربردی‌‌‌سازی و مفاهیم هم‌‌‌پیوند با آن همانند تجاری‌‌‌سازی، سودمندسازی، کارآمدی و کارکردگرایی، الگوها و نظریه‌‌‌های پیش‌‌‌گفته با توجه به ارزش‌‌‌های پارادایم دانش‌‌‌شناسی اسلامی و برخی دانش‌‌‌پژوهان منتقد غربی همانند ژان فرانسوا لیوتار موردارزیابی انتقادی قرار گرفته‌‌‌اند.
سیطرۀ نگاه‌‌‌های ماتریالیستی، کالایی و بنگاهی و تقویت منفعت‌‌‌گرایی و نسبیت‌‌‌گرایی به دانش و انکار حقیقت‌‌‌گرایی و ضعف اخلاق و معنویت و نگاه اومانیستی و ابزاری به عالَم، آدم و علم و دانش ازجمله اشتراکات و نتایج نظریه‌‌‌ها و الگوهای کاربردی‌‌‌سازی در علوم انسانی موجود است.
متن کامل [PDF 642 kb]   (177 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1398/6/1

فهرست منابع
1. آل‌‌‌حسینی، فرشته؛ باقری، خسرو، 1385. «دانش در تنگنای کاربردپذیری؛ نگاهی انتقادی از منظر تعلیم و تربیت». مجلۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. سال سی‌و‌ششم. شمارۀ 3 و 4. اخوان کاظمی، بهرام. 1390. «تحقق علم نافع، راهبردی بنیادین در اصلاح و اعتلای علمی کشور». فصلنامۀ معرفت در دانشگاه اسلامی. سال پانزدهم. شماره 4. زمستان. (شمارۀ پیاپی 49). استیس، والتر ترنس. 1371. گزیده‌‌‌ای از مقالات استیس (ده مقالۀ گزیده دربارۀ علم، فلسفه، ارزش و اخلاق). ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ اول. امیری طهرانی، سید محمدرضا. 1395. «تأملی دربارۀ دوگانۀ علوم اجتماعی نظری و کاربردی». همایون‌‌‌نامه؛ نکوداشت کوشش‌‌‌های علمی و فرهنگی دکتر ناصر تکمیل همایون. جلد 2. به کوشش بهرنگ ذوالفقاری. تهران: نگارستان اندیشه. چاپ اول. باقری نوع‌‌‌پرست، خسرو. 1391. «تأملی بر روابط فرهنگ بازار و دانشگاه». مجلۀ علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز. دورۀ ششم. شمارۀ 2. پاییز و زمستان. بزرگمهری، مجيد. 1387. «كاربردی¬سازی علوم سياسی بر اساس نيازهای عينی بازار كار». پژوهشنامۀ علوم¬ سياسي، سال سوم، شمارۀ 3. تابستان. پارسا‌‌‌زاده، احمد. 1393. «کالای علم؛ اشاره‌‌‌ای دربارۀ نگرش اقتصادی به علم». ماهنامۀ سورۀ اندیشه. شمارۀ 80 و 81. آذر و دی. پایا، علی. 1388. «مدل‌‌‌ها و تجویزها؛ رابطه میان برداشت‌‌‌های تازه از چیستی و ظرفیت‌‌‌های علوم انسانی با سیاست‌گذاری‌‌‌ها». علوم انسانی و ماهیت تمدن‌‌‌سازی آن. به اهتمام علی خورسندی طاسکوه. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. حشمت‌‌‌زاده، محمدباقر. 1383. «چیستی و هستی علوم انسانی؛ برخی موانع و راهکارها». فصلنامۀ قبسات. سال نهم. شمارۀ 34. زمستان. حیاتی، زهرا. 1395. درآمدی بر کاربردی‌‌‌سازی علوم انسانی در ایران. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. خاکی قراملکی، محمدرضا. 1390. تحلیل هویت علم دینی و علم مدرن. قم: کتاب فردا. چاپ اول. خورسندی طاسکوه، علی. 1388الف. «علوم انسانی و جهت‌‌‌گیری‌‌‌های معرفت‌‌‌شناختی آن». علوم انسانی و ماهیت تمدن‌‌‌سازی آن. به اهتمام علی خورسندی طاسکوه. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. ـــــــــــــــــــــــــ . 1388ب. علوم انسانی و ماهیت تمدن‌‌‌سازی آن، (مقدمه). تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. دانايي¬فرد، حسن؛ حسيني، سيد يعقوب. 1389. «مدل مفهومی برای ساخت نظريه¬های كاربردی در علوم اجتماعی: چگونه دنيای معنابخشی كارورزان و انديشمندان را به هم پيوند دهيم؟». فصلنامۀ روش‌شناسی علوم انسانی. سال پانزدهم. شمارۀ 64 و 65. پاييز و زمستان. دلانتی، جرارد. 1386. دانش در چالش؛ دانشگاه در جامعۀ دانایی. ترجمۀ علی بختیاری‌‌‌زاده. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. دیلتای، ویلهلم. 1389. مقدمه بر علوم انسانی. ترجمۀ منوچهر صانعی دره‌‌‌بیدی. تهران: ققنوس. چاپ دوم. ذاکر صالحی، غلامرضا. 1383. دانشگاه ایرانی (درآمدی بر جامعه‌‌‌شناسی آموزش عالی). تهران: انتشارات کویر. چاپ اول. ربانی خوراسگانی، علی؛ قاسمی، وحید؛ ربانی، رسول؛ ادیبی سده، مهدی؛ افقی، نادر. 1390. «تحلیل جامعه‌‌‌شناختی شیوه‌‌‌های تولید علم؛ تأملی در رویکردهای نوین». فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی. دورۀ چهارم. شمارۀ 4. زمستان. رحیمی سجاسی، داوود. 1390. شیوه‌‌‌های تولید دانش (درآمدی بر تولید دانش بومی). قم: دانشگاه باقرالعلوم علیه‌‌‌السلام و مؤسسۀ بوستان کتاب. چاپ اول. رشید حاجی خواجه‌‌‌لو، صالح. 1390. «به‌سوی پارادایمی جدید از علم؛ تأملی انتقادی در باب ماهیت فراعلمی الگوی دوم تولید علم». فصلنامۀ راهبرد فرهنگ. شمارۀ 14 و 15. تابستان و پاییز. زاهدی کیوان. پاییز 1388. «بررسی فراگشت آموزش و پژوهش میان‌‌‌رشته‌‌‌ای؛ نیاز دیروز، رویکرد امروز، زیرساخت فردا». فصلنامۀ مطالعات میان‌‌‌رشته‌‌‌ای در علوم انسانی. شمارۀ 4. شمشیری، بابک. 1387. «آگاهی‌‌‌بخشی و نقادی؛ بنیادی‌‌‌ترین کارکردهای علوم انسانی». مجموعه مقالات کنگرۀ ملّی علوم انسانی. جلد 7. به اهتمام دکتر مظفر نامدار. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شیری، حامد. 1393. «توسعۀ پایدار و تحول در کارکرد دانشگاه‌‌‌ها؛ ارزیابی نظریه‌‌‌های نوین». مجموعه مقالات دوّمین همایش آموزش عالی و توسعۀ پایدار. تهران: مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌‌‌ریزی آموزش عالی. شیخ صدوق، ابی‌‌‌جعفر محمد بن علی ‌‌‌بن الحسین بن بابویه القمی. بی‌‌‌تا. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال. جلد 1. تحقیق علی‌‌‌اکبر غفاری. تهران: مکتبه الصدوق. علی‌‌‌تبار فیروزجایی، رمضان. 1389. «نقد مبانی علم سکولار». فصلنامۀ کتاب نقد. شمارۀ 55 و 56. تابستان و پاییز. علیزاده، عبدالرضا. بهار 1383. «گذری بر دیدگاه‌‌‌های برخی از متفکران و جامعه‌‌‌شناسان معرفت». جامعه‌‌‌شناسی معرفت (مجموعه مقالات). زیرنظر محمد توکل. قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه. فاضلی، نعمت‌‌‌الله. 1387. فرهنگ و دانشگاه (منظرهای انسان‌‌‌شناسی و مطالعات فرهنگی). تهران: ثالث. چاپ اول. فراستخواه، مقصود. بهار 1388. «مقایسۀ سه گذرگاه معرفتی دربارۀ دانش بومی در ایران با تأکید بر تحولات مفهومی، ساختی و کارکردی علم». مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران. دورۀ سوم. شمارۀ 1. ـــــــــــــــــ‌. زمستان 1390. «میان‌‌‌رشته‌‌‌گرایی و ظهور علم جلودار سرحدّی؛ بررسی خاستنگاه، ظرفیت‌‌‌ها و بایسته‌‌‌های میان‌‌‌رشته‌‌‌ای شدن». فصلنامۀ مطالعات میان‌‌‌رشته‌‌‌ای در علوم انسانی. دورۀ چهارم. شمارۀ 1. فروند، ژولین. 1393. نظریه‌‌‌های مربوط به علوم انسانی. ترجمۀ علی‌‌‌محمد کاردان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. چاپ ششم. قانعی‌‌‌ راد، محمدامین. 1381. «شیوۀ جدید تولید دانش؛ ایدئولوژی و واقعیت». مجلۀ جامعه‌‌‌شناسی ایران. دورۀ چهارم. شمارۀ 3. قانعی راد، محمدامین؛ ملکی، امیر؛ محمدی، زهرا.زمستان 1392. «تحوّل فرهنگی در علم؛ از علم دانشگاهی تا علم پسادانشگاهی». فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران. دوره ششم. شمارۀ 4. ــــــــــــــــــــ‌.‌. 1395. الگوی چهاروجهی برای ارزیابی توسعۀ علوم انسانی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی اجتماعی. چاپ اول. قبادی، حسین‌‌‌‌علی. 1393.«پژوهش کاربردی در علوم انسانی». علوم انسانی از دیدگاه صاحب‌‌‌نظران (مجموعه مصاحبه‌‌‌ها و گفت‌‌‌وگوها). تدوین فیروزه اصغری. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. قدیر دانش، محمد. پاییز 1389. «ویژگی‌‌‌های علم مدرن با تأکید بر علوم انسانی». فصلنامۀ معرفت فرهنگی اجتماعی. شمارۀ 4. قهرمانی، محمد؛ ابوالقاسمی، محمود؛ پرندی، منصور. 1394. تجاری‌‌‌سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی (مفاهیم، مبانی و چالش‌‌‌ها). تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. چاپ اول. گال، مردیت؛ بورگ، والتر؛ گال، جویس. 1386. روش‌‌‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌‌‌شناسی. جلد 2. ترجمۀ احمدرضا نصر. تهران: دانشگاه شهید بهشتی و انتشارات سمت. چاپ دوم. گلوور، دیوید؛ استرابریج، شیلاف؛ توکل، محمد. 1388. جامعه‌‌‌شناسی معرفت و علم. مترجمان شاپور بهیان، حامد حاجی حیدری؛ جمال محمدی؛ محمدرضا مهدی‌زاده؛ حسن ملک. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌‌‌ها (سمت). چاپ چهارم. گیبونز، مایکل. زمستان 1387. «آیندۀ آموزش عالی در دنیای جهانی‌شده». جهانی‌‌‌شدن و دانشگاه‌‌‌ها: سپهر نو و کنشگران نوین (مجموعه مقالات). زیرنظر گیل برتون و میشل لامبرت. ترجمۀ حمید جاودانی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. لیوتار، ژان فرانسوا. 1380. وضعیت پست‌‌‌مدرن؛ گزارشی دربارۀ دانش. ترجمۀ حسین‌‌‌علی نوذری. تهران: گام نو. چاپ اول. مالپاس، سایمون. 1388. ژان فرانسوا لیوتار. ترجمۀ بهرنگ پورحسینی. تهران: مرکز. محمدپور، احمد. 1390. فراروش (بنیان‌‌‌های فلسفی و عملی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی و رفتاری). تهران: انتشارات جامعه‌‌‌شناسان. چاپ سوم. نامداریان، لیلا؛ دوران، بهزاد. 1395. «نقد و بررسی کتاب تجاری‌‌‌سازی تحقیق با تأکید بر حوزۀ علوم انسانی». پژوهشنامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات. دورۀ سی‌و‌یکم. شمارۀ 3. بهار. نعمتی شمس‌‌‌آباد، حسن‌‌‌علی؛ گائینی، ابوالفضل. 1393. از مبانی نظری تا نظریه‌‌‌های مدیریت دانش؛ «بسط مدل مفهومی تأثیرپذیری مدیریت دانش از تئوری دانش». دوفصلنامۀ اسلام و مدیریت. شمارۀ 5. بهار و تابستان. وبر، ماکس. 1382. دین، قدرت، جامعه. ترجمۀ احمد تدین. تهران: هرمس. ورام ‌‌‌بن أبی‌‌‌فراس، ابی‌‌‌الحسین. بی‌‌‌تا. تنبیه الخواطر و نزهه النواظر. جلد 2. بیروت: دارالتعارف و دارصعب. یانگ، روی. 1389. «جهانی‌شدن و توسعۀ آموزش عالی؛ کاوشی منتقدانه». ترجمۀ بابک حمیدیا، سمیه تصدیقی. دانشگاه و جهانی‌‌‌شدن (مجموعه مقالات). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. چاپ اول. زمستان. Barnet, R. 2000. Realizing the university intoan Age of supercomplexity. London, The Society for Research into Higher Education and open university. Carayanis, Elias; Campbell, David. 2009. "Mode 3 and Quadruple Helix: Toward A 21st Century. Fractal Innovation Ecosystem". International Journal of Technology. Management. vol. 46. No. 3 - 4. Gibbons, M. ‍‍Camill, L & Helga Nowotny. 1994. The New Production of Knowledge: The Dynamics of Science and Research in contemporary Societies. London Sage Publications. Scott, Peter. 2000. A tale of three revolutions? science, society and the university. in highe educationre- formed- falmer press.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق