دوره 5، شماره 3 - ( 9-1398 )                   جلد 5 شماره 3 صفحات 26-7 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

موحد ابطحی سید محمدتقی. علم دینی از منظر واقع‌‌گرایی انتقادی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1398; 5 (3) :7-26

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-126-fa.html


چکیده:   (3308 مشاهده)
در دهه‌‌های گذشته در بحث از امکان یا امتناع علم دینی، از دیدگاه‌های مختلف فلسفۀ علمی (اثبات‌‌گرایی، ابطال‌‌گرایی پوپری، برنامۀ پژوهش علمی لاکاتوشی، پارادایم علم کوهنی وغیره) بهره گرفته شده است، اما تاکنون دربارۀ قابلیت‌‌های واقع‌‌گرایی انتقادی در حمایت از ایدۀ علم دینی کار چندانی انجام نشده است و پژوهش‌های انجام‌شده نیز به ابعاد مختلف ایدۀ علم دینی نپرداخته‌‌اند. در این مقاله پس از معرفی مختصر واقع‌‌گرایی انتقادی، به‌صورت متمایز «معناداری»، «امکان»، «ضرورت»، «مطلوبیت»، «چگونگی تولید» و «آینده» علم دینی از منظر واقع‌‌گرایی انتقادی بررسی می‌‌‌شود تا نشان داده شود این دستگاه فلسفی، که فلسفۀ علوم طبیعی، فلسفۀ علوم انسانی و فلسفۀ فراطبیعت را دربرمی‌‌گیرد، ظرفیت بالایی برای پشتیبانی از ایدۀ علم دینی دارد.
متن کامل [PDF 555 kb]   (255 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1398/9/1

فهرست منابع
1. اباذری، یوسف، 1382. «حل مسئله». نامه علوم اجتماعی، شماره 21. افروغ، عماد. 1386 الف. «امکان جامعه‌شناسی دینی». محتواگرایی و تولید علم. تهران: سوره مهر. ــــــــــــ.1386ب. «جایگاه مطلوب دانشگاه و آسیب‌های آن». محتواگرایی و تولید علم. تهران: سوره مهر. ــــــــــــ. 1391. انقلاب اسلامی و مبانی بازتولید آن. تهران: سوره مهر. ــــــــــــ. 1393. «دین و جامعه در چرخش زمانی معاصر؛ عصر بازگشت خدا». اسلام و مطالعات اجتماعی. سال دوم. شمارۀ 3. ــــــــــــ. 1394. شرحی بر دیالکتیک روی بسکار. تهران: نشر علم. باقری، خسرو. 1382. هویت علم دینی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. بلیکی، نورمن. 1391. پارادایم‌های تحقیق در علوم انسانی. ترجمه، تدوین و تعلیق سید حمیدرضا حسنی؛ محمد تقی ایمان؛ سید مسعود ماجدی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. بنتون، تد؛ کرایب، یان. 1384. فلسفۀ علوم اجتماعی. ترجمۀ شهناز مسمی پرست. تهران: آگه. پایا، علی. 1386. «ملاحظاتی نقادانه دربارۀ دو مفهوم علم دینی و علم بومی». فصلنامۀ حکمت و فلسفه. سال سوم. شمارۀ 11. حسنی، سید حمید رضا؛ علی‌پور، مهدی؛ موحد ابطحی، سید محمد تقی. 1390. علم دینی، دیدگاه‌ها و ملاحظات. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ویراست دوم. چاپ پنجم. زیباکلام، سعید، 1390. تعلقات و تقویم دینی علوم، علم دینی، دیدگاه‌ها و ملاحظات. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ویراست دوم. چاپ پنجم. سایر، آندرو. 1385. روش در علوم اجتماعی، رویکرد رئالیستی. ترجمۀ عماد افروغ. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سروش، عبدالکریم. 1389. «راز و ناز علوم انسانی». در http://www.drsoroush.com/Persian/By_DrSoroush/P-NWS-13890712-RazVaNazOloomEnsani.html ـــــــــــــــــــ.1390. «اسلام و علوم اجتماعی؛ نقدی بر دینی‌کردن علم». مجموعه مقالات علم دینی، دیدگاه‌ها و ملاحظات. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. لک‌زایی، شریف. 1395. فلسفۀ سیاسی صدرالمتألهین. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. عبدالکریمی، بیژن. 1391. «تأملاتی پیرامون نسبت الهیات و علوم انسانی». ارائه‌شده در همایش علم دینی در دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ بازنشر در کتاب پایان تئولوژی، تهران: نقد فرهنگ. موحد ابطحی، سید محمد تقی. 1388. «تحلیلی جامعه‌شناختی از علت تداوم رویکرد پوزیتیویستی به علم و عدم شکل‌گیری علم دینی در ایران». دو فصلنامۀ اسلام و علوم اجتماعی. شمارۀ 2. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ‌. 1399. «معرفی و نقد طبقه‌بندی‌های نظریه‌های علم دینی». مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. شمارۀ 82. نجف‌پور، عزیز؛ گیتی‌پسند، فاطمه؛ خسروپناه، عبدالحسین. 1392. «از رئالیسم انتقادی تا علم دینی؛ بررسی و نقد آرای عماد افروغ در باب علم دینی». جستارهای فلسفۀ دین. سال دوم. شمارۀ 2. نراقی، احمد. 1373. «عینیت در علم و رابطۀ آن با آموزه‌های دینی (آیات علم دینی ممکن است؟)». فصلنامه کیان. شمارۀ 20. Bhaskar, Roy. 2000. From East to West: Odyssey of a Soul. London: Routledge. ــــــــــــــــــ 2008. A Realist Theory of Science. London: Routledge. M. Archer, A. Collier and D. Porpora (eds) (2004) Transcendence: Critical Realism and God, Routledge. London. Trigg, Roger .2007. Religion in Public Life: Must Faith Be Privatized? Oxford :Oxford University Press UK.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق