یکی از مفاهیم جدید و درعینحال پُرکاربرد در فضای فکری و سیاسی پس از انقلاب اسلامی، مفهوم «جریانشناسی» است و امروزه این واژه برای اندیشمندان عرصههای فکر و فرهنگ و سیاست و دغدغهمندان انقلاب اسلامی غریب نیست. این مفهوم با قیدها و پسوندهای مختلفی همچون «جریانشناسی فکری»، «جریانشناسی فرهنگی»، «جریانشناسی سیاسی» و برخی قیود خاصتر رواج یافته است و محققان و اساتید مختلف هر یک با گرایشهای فکری و دغدغههای فرهنگی و جهتگیریهای سیاسی خاص و براساس الگوی نظری پذیرفتهشدۀ خود، به مقولهبندی اندیشهها و طبقهبندی کنشگران فرهنگی و توضیح پدیدههای تاریخی و فکری و اجتماعی میپردازند.
البته این مباحث سوءتفاهمها، تشتت آرا و درهمریختگی معرفتی را به دنبال داشته و مخاطبان را دچار سردرگمی و تحیّر کرده است. در ریشهیابی دقیق میتوان گفت عامل اساسی این تحیر و سردرگمی نبود یک منطق واحد و روششناسی کارآمد است؛ ازاینرو، برای رهایی از این تشتتها و سوءتفاهمها لازم است منطق و الگوی مشخص و علمی جریانشناسی کشف و منقح شود.
این مقاله در تلاش است تا الگویی برای روششناسی جریانشناسی ارائه دهد. در این الگو با توجه به تحلیل ابعاد جریانشناسی، متناسب با هر بعد از جریان، روششناسی خاص دانش مربوط به آن بعد در الگویی ترتیبی قرار میگیرد و از این طریق، روششناسی جریانشناسی اسلامی، مبتنیبر مبانی حکمت اسلامی را مطرح میکند که به نظر موجب شکلگیری دانش میانرشتهای خواهد شد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1398/9/1
فهرست منابع
1. ابراهیمپور، علی. 1398. بررسی تحلیلی نظریههای مطرح در مفهومشناسی «جریان»و «جریانشناسی». فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی(پذیرش قطعی).
ــــــــــــــــــ. 1397. تحلیل عناصر و ابعاد حقیقت چندبعدی اجتماعیـمعرفتی «جریان» بهمثابه موضوع دانش جریانشناسی. همایش بینالمللی جریانشناسی فرهنگی در عرصۀ بینالملل. قم: جامعهالمصطفی.
اسکات، ریچارد. 1393. سیستمهای عقلایی، طبیعی و باز. ترجمۀ دکتر حسن میرزایی اهرنجانی. تهران: سمت. چاپ هفتم.
اسمیت، فیلیپ؛ رایلی، الکساندر. 1394. نظریۀ فرهنگی. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی. چاپ اول.
اعرافی، علیرضا. 1395. هرمنوتیک. قم: نشر اشراق و عرفان. چاپ اول.
الوانی، سید مهدی. 1388. مدیریت عمومی. ویراست سوم. تهران: نشر نی. چاپ سیوهفتم.
الهی راد، صفدر. 1395. آشنایی با هرمنوتیک. قم: مؤسسۀ امام خمینی. چاپ اول.
امینپور، فاطمه. 1390. روششناسی اجتماعی از منظر قرآن. قم: بوستان کتاب. چاپ اول.
ایمان، محمد تقی. 1393. روششناسی تحقیقات کیفی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ دوم.
ـــــــــــــــــ. 1394. فلسفۀ روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ سوم.
برازو، ژاک. 1387. «دانش میانرشتهای و تحصیلات عالیه». ترجمۀ توحیده ملاباشی. چالشها و چشماندازهای مطالعات میانرشتهای. تهران: نشر پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ اول.
بلیکی، نورمن. 1393. پارادایمهای تحقیق در علوم انسانی. ترجمه، تدوین، مقدمه و تعلیقات سید حمید رضا حسنی، محمد تقی ایمان و سید مسعود ماجدی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ دوم.
بیرو، آلن. 1380. فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمۀ باقر ساروخانی. تهران: کیهان. چاپ چهارم.
پارسانیا، حمید. 1390. روششناسی انتقادی حکمت صدرایی. قم: کتاب فردا. چاپ اول.
پاکتچی، احمد. 1391. روش تحقیق با تکیه بر حوزه علوم قرآن و حدیث. تهران: دانشگاه امام صادق(علیهالسلام). چاپ اول.
جوادی آملی، عبدالله. 1390. فطرت در قرآن. تنظیم محمد رضا مصطفیپور. قم: اسراء. چاپ هفتم.
حبیبی، رضا. 1386. درآمدی بر فلسفۀ علم. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. چاپ اول.
حسینزاده، محمد. 1386. منابع معرفت. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). چاپ اول.
ـــــــــــــــــــ. 1393. مبانی معرفتشناختی علوم انسانی در اندیشۀ اسلامی؛ دفتر اول: ارائۀ مبانی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). چاپ اول.
خسروپناه، عبدالحسین. 1392. «جریانشناسی تفریح من است!». مصاحبه با پایگاه علمیتحلیلی گذار. انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۲..Gozaar.ir دریافت در مرداد1393.
ــــــــــــــــــــــــ. 1393. در جستوجوی علوم انسانی اسلامی. جلد اول. قم: معارف. چاپ اول.
خواص، امیر. 1393. درسنامۀ تفکر نقدی. قم: مؤسسۀ امام خمینی. چاپ دوم.
خورسندی طاسکوه، علی. 1396. گفتمان میانرشتهای دانش. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ دوم.
رابینز، استیون. 1396. تئوری سازمان: ساختار و طرح سازمانی. ترجمۀ سید مهدی الوانی و حسن داناییفرد. تهران: انتشارات صفار. چاپ چهلوششم.
رابینز، استیون؛ جان، تیموتی. 1396. رفتار سازمانی. ترجمۀ مهدی زارع. تهران: انتشارات نص. چاپ هفتم.
رپکو، آلن. 1396. پژوهش میانرشتهای: نظریه و فرایند. ترجمۀ محسن علویپور، علی اکبر نورعلیوند، مجید کرمی، هدایتالله اعتمادیزاده. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ دوم.
رضائیان، علی. 1384. اصول مدیریت. تهران: سمت. چاپ هفدهم.
ـــــــــــــــ. 1387. مبانی مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سمت. چاپ نهم.
ـــــــــــــــ. 1395. مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سمت. چاپ نوزدهم.
زرینکوب، عبدالحسین. 1381. تاریخ در ترازو. تهران: امیرکبیر. چاپ هفتم.
ساروخانی، باقر. 1375. روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ دوم.
سبحانى تبريزى، جعفر. 1427. بحوث فی الملل و النحل. جلد 2. قم: مؤسسة النشر الإسلامي. چاپ اول.
سبزواری، ملاهادی. 1369. شرح المنظومة. جلد 5. تصحیح علامه حسنزاده آملی. تهران: نشر ناب. چاپ اول.
سلطانی، سید علی اصغر. 1383. «تحلیل گفتمان بهمثابه نظریه و روش». نشریۀ علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم. زمستان83. شمارۀ 28.
شریفی، احمد حسین. 1393. مبانی علوم انسانی اسلامی. تهران: آفتاب توسعه. چاپ اول.
فرامرز قراملکی، احد. 1392. روششناسی مطالعات دینی. مشهد: نشر دانشگاه علوم اسلامی رضوی. چاپ هشتم.
فرامرز قراملکی، احد؛ سیاری، سعیده. 1389. «مطالعات میانرشتهای: مبانی و رهیافتها». مجلۀ فلسفه و کلام اسلامی. سال چهلوسوم. شمارۀ 2.
فقیه، نظامالدین. 1393. سیستمهای پویا (اصول و تعیین هویت). تهران: سمت. چاپ دوم.
فوردمن، رابرد . 1387. «پرسش از میانرشتگی». ترجمۀ ارکان شریفی. چالشها و چشماندازهای مطالعات میانرشتهای. تهران: نشر پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی چاپ اول.
کاظمی مقدم، ایمان. 1395. درسنامۀ آموزشی نظریۀ شبکۀ مسائل. مشهد: مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام. چاپ اول.
گلکار، محمد حسین. 1395. درسنامۀ پارادایم شبکهای و مقایسۀ آن با پارادایمهای رایج. مشهد: مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام. چاپ اول.
گلوور، دیوید؛استرابریچ، شیلاف؛ توکل، محمد. 1388. جامعهشناسی معرفت و علم. ترجمۀ شاپور بهیان، حامد حاجی حیدری، حسن ملک، محمدرضا مهدیزاده، جمال محمدی. تهران: سمت. چاپ چهارم.
لاتوکا، لیسا. 1387. «آموختن کار میانرشتهای (رویکردی اجتماعیـفرهنگی به کار دانشگاهی)». ترجمۀ سید محسن علویپور. چالشها و چشماندازهای مطالعات میانرشتهای. تهران: نشر پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ اول.
متین، منصور. 1388. تفکر میانرشتهای. قم: بوستان کتاب. چاپ اول.
ـــــــــــــ. 1392. فرهنگ اصطلاحات میانرشتهای. قم: بوستان کتاب. چاپ اول.
محمدپور، احمد. 1392. روش تحقیق کیفی ضدروش. جلد 1. تهران: جامعهشناسان. چاپ دوم.
ـــــــــــــــــ. 1392ب. روش تحقیق کیفی ضدروش. جلد 2. تهران: جامعهشناسان. چاپ دوم.
محمدی، داوود؛ رمضان، مجید؛ ابراهیمی، محمدرضا. 1389. تجزیه و تحلیل سیستمها (تفکر سیستمی). تهران: ققنوس. چاپ اول.
مطهری، مرتضی. 1377الف. مجموعه آثار. جلد 22 (وحی و نبوت). قم و تهران: صدرا. چاپ هشتم.
ــــــــــــــــــ. 1377ب. مجموعه آثار. جلد 23 (تقوا؛ ده گفتار). قم و تهران: صدرا. چاپ هشتم.
ــــــــــــــــــ. 1377ج. مجموعه آثار. جلد 3 (نبرد حق و باطل). قم و تهران: صدرا. چاپ هشتم.
ملائی توانی، علیرضا. 1390. درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ. تهران: نشر نی. چاپ چهارم.
ملکیان، مصطفی. 1373. تفکر نقدی. جزوۀ درسگفتار. http://bidgoli1371.blogfa.com/category/18. دریافت در بهمن1397.
موسوی، آرش. 1390. درآمدی بر روانشناسی علم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ دوم.
مولکی، مایکل. 1389. علم و جامعهشناسی معرفت. ترجمۀ حسین کچویان. تهران: نشر نی. چاپ سوم.
واسطی، عبدالحمید. 1391. نگرش سیستمی به دین. مشهد: مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام. چاپ سوم.
ــــــــــــــــــــ. 1394. راهنمای تحقیق با اقتباس از نگرش اسلام به علم و هستی. مشهد: مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام. چاپ سوم.
ــــــــــــــــــــ. بیتا. «پارادایم شبکهای». در سایت مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام: www.isin.ir. دریافت در بهمن 1396.
واعظی، احمد. 1389. درآمدی بر هرمنوتیک. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. چاپ ششم.