ازآنجاکه در جهان امروز شهروندی ازسویی، در سایۀ دولت یا در گروگان دولت است و ازسوی دیگر، این شهروندان هستند که به دولتها هویت میبخشند، میتوانیم شاهد انواع دولتها و انواع شهروندی باشیم؛ چون ممکن است دولتی آهنین باشد و «شهروند سرباز» یا «شهروند تحدیدی»، و دولتی اسفنجی باشد و «شهروند تضمینی» یا «شهروند آزاد مبتنیبر قاعده» را ترویج دهد. پس ازآنجاکه جایگاه و موقعیت شهروندی در ایرانِ امروز میتواند برای ما مسئله باشد؛ ازاینرو، سؤال اصلی این است که دولتـشهروند در جمهوری اسلامی ایران، با ویژگیها و موقعیتی که دارد، در کدام دولتـ شهروند قرار میگیرد؟ اخلاقیِ صرف یا قانونیِ صرف؟ مدعای نویسنده با ابتنا به روش مطالعۀ تطبیقی این است که اگرچه برخی برای تحقق دولتـشهروند اخلاقیِ صرف و برخی نیز برای ایجاد دولتـشهروند قانونیِ صرف تلاش میکنند، با مشکلاتی مواجه شدهاند که راهحل آنها انتخاب و گزینش دولتـشهروندی تلفیقی است که از قانون اساسی و سخنان رهبران جمهوری اسلامی ایران میتوان بهدست آورد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1399/3/31
فهرست منابع
1. نهجالبلاغه. ترجمۀ محمد دشتی. 1382. قم: مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین.
ابطحی، سیدحسین؛ کاظمی، بابک. 1378. بهرهوری. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی. چاپ دوم.
ابن ابی الحدید. 1404ق. شرح نهجالبلاغه. جلد 2. قم: منشورات مکتبه آیه لله العظمی مرعشی نجفی. چاپ دوم.
احد قراملکی، فرامرز. 1380. روششناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
ارسطو، 1371. سیاست. ترجمۀ حمید عنایت. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى. چاپ سوم.
ارسطو. 1378. اخلاق نیکوماخوس. ترجمۀ محمدحسن لطفى. تهران: طرح نو.
اشتراوس، لئو.1393. فلسفۀ سیاسی چیست؟ ترجمۀ فرهنگ رجایی. تهران: شرکتانتشارات علمی و فرهنگی.
افلاطون. 1363. جمهوریت؛ کتاب چهارم. ترجمۀ رضا مشایخی. تهران: معرفت. چاپ دوم.
ـــــــــ. 1380. دورۀ آثار افلاطون. قوانین. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.
ـــــــــ. 1384. دوره آثارافلاطون . قوانین. ترجمۀ محمدحسن لطفی. جلد 4. تهران: خوارزمی. چاپ سوم.
امام خمینی، روحالله. 1361. صحیفۀ نور. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، سروش.
ـــــــــــــــــــــــ. 1365. شؤون و اختیارات ولی فقیه. ترجمۀ مبحث ولایت فقیه از کتاب البیع، تهران: وزارت ارشاد اسلامی اداره کل انتشارات و تبلیغات. چاپ اول.
ـــــــــــــــــــــــ.1370. ولایت فقیه. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــــــــــ. 1378. صحیفه امام. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــــــــــ. 1379. ولایت فقیه. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ دهم.
باربیه موریس.1383. مدرنیتۀ سیاسی. ترجمۀ عبدالوهاب احمدی. تهران: آگه.
بگر، ورنر. 1376. پایدیا. ترجمۀ محمدحسن لطفی. جلد2. تهران: خوارزمی.
بلوم، ویلیام. 1373. نظریههای نظام سیاسی. ترجمۀ احمد تدین. تهران: نشر آران.
پرهام، باقر. 1378. جامعه و دولت. تهران: انتشارات مجموعۀ مطالعات اجتماعی.
پورسعید، فرزاد. 1383. «فرایند مشروعیتیابی در نظام جمهوری اسلامی». مطالعات راهبردی. زمستان. شمارۀ 26.
جوادی آملی، عبدالله. 1390. «سخنرانی در مراسم اختتامیۀ کنفرانس فقه و قانون». 28/ 10/ 1390. پایگاه اطلاعرسانی بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسرا.http://news.esra.ir/-/.
ــــــــــــــــــــــ. 1397. «متن کامل سخنرانی آیتالله العظمی، جوادی آملی در اختتامیۀ کنگرۀ بینالمللی توسعه و تعالی علوم بر پایۀ عقلانیت وحیانی». تاریخ انتشار، 19 /2/1397. پایگاه اطلاعرسانی بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسرا..http://news.esra.ir/
خاتمی، سید محمد. 1381. از دنیای شهر تا شهر دنیا. تهران: نشر نی. چاپ یازدهم.
خامنهای، سید علی. 1366. «بیانات مقام معظم رهبرى در خطبههای نماز جمعه». 3/11/1366. سایت خبری تحلیلی تریبون مستضعفین https://www.teribon.ir/archives/26940.
ـــــــــــــــــــ. 1376. «بیانات مقام معظم رهبرى در دیدار رئیس جمهور و هیئت وزیران به مناسبت آغاز هفتۀ دولت». 2/ 6/ 1376. https://www.leader.ir/fa/speech/1466/www.leader.ir
خراسانی، رضا.1390. اخلاق و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام. قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
خلوصی، محمدحسین. 1396. «شهروندی در فلسفۀ سیاسی اسلامی». پایاننامۀ دکتری. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
دوز، روبرت؛ لیپست، سیمور مارتین. 1373. جامعهشناسی سیاسی. ترجمۀ محمدحسین فرجاد. تهران: توس.
سبزهای، محمدتقی. 1394. «تحلیل جامعهشناسی حوزۀ عمومی در ایران پس از انقلاب (1357-1394)». فصلنامۀ علوم اجتماعی. سال بیستوپنجم. شمارۀ 71. زمستان.
سلیمانی، مرتضی؛ سلیمانی، یاسر. 1393. «بررسی ورود به حریم خصوصی در فعالیتهای اطلاعاتی امنیتی در چهارچوب اصول و قواعد فقهی». فصلنامۀ کاوشی نو در فقه. سال بیستویکم. شمارۀ 4. زمستان.
شوالیه، ژان ژاک. 1378. دولت قانونمند. ترجمۀ حمیدرضا ملک محمدی. تهران: نشر دادگستر.
صرافی، مظفر؛ عبداللهی، مجید. 1387. «تحلیل شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شهری کشور». پژوهشهای جغرافیایی. شمارۀ 63، بهار.
طالقانی، سید علی. 1386. «رابطۀ اخلاق و سیاست از دیدگاه ابنسینا». فصلنامۀ عمومی اخلاق. شمارۀ 9 و 10. پائیز و زمستان.
طوسی، محمدبن حسن. 1356. اخلاق ناصری. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
عارف، قاسم. 1396. اسلام ناب و شبیخون انحراف. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
علیخانی، علی اکبر. 1377. مشارکت سیاسی. تهران: نشر سفیر. مقالۀ «ابعاد فقهی مشارکت سیاسی»، اثر عمید زنجانی.
فیرحی، داود. 1382. نظام سیاسی و دولت در اسلام. تهران: سمت.
ـــــــــــــ. 1394. «ریشههای تاریخی رابطۀ شریعت و قانون». ماهنامۀ سخن ما. سال دوم. شمارۀ 7. مهر و آبان.
کرون، پاتریشیا. 1389. تاریخ اندیشۀ سیاسی در اسلام. ترجمۀ مسعود جعفری. تهران: سخن.
گروهی از اندیشمندان و پژوهشگران کشورهای اسلامی. 1392. فقه و قانون(ایده¬ها، پیشنهادها و راه¬حل¬های روشی، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی)، قم : زیّنی.
لینز،خوان؛ شهابی، هوشنگ. 1380. نظامهای سلطانی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: شیرازه.
ملکیان، مصطفی. 1397. زمین از دریچۀ آسمان. تهران: نشر سروشـدوستان.
نوبهار، رحیم؛ واله، حسین؛ محمودی، سیدعلی. 1394. «میزگرد رابطۀ دین و قانون». ماهنامۀ سخن ما. سال دوم. شمارۀ 7. مهر و آبان.
وبر،ماکس. 1374. اقتصاد و جامعه. ترجمۀ عباس منوچهری و دیگران. تهران: مولی.
وینسنت، اندرو. 1369. نظریههای دولت. ترجمۀ حسین بشیریه. تهران: نشر نی. چاپ اول.