در برخی مسائل دانش فقه دو حق وجود دارد که مکلف قادر به ادای هر دو حق نیست؛ این مسائل را میتوان تحت عنوان واحدی به نام تزاحم حقوق گرد آورد. تزاحم حقوق و مرجحات آن بهصورت مستقل در دانش اصول بررسی نشده است و در دانش فقه هم تنها دادههای ازهمگسسته و نامتمرکزی در برخی فروع فقهی یافت میشود. فقدان نظریۀ مستقلی در باب مرجحات باب تزاحم حقوق، فقیهان را وادار کرده است که برای برونرفت از تزاحم حقوق از همان قانون اهم و مهم، که در دانش اصول برای برونرفت از تزاحم احکام توصیه شده است، استفاده کنند. مشکلی که در اینجا وجود دارد این است که قانون اهم و مهم بر مبانی خاصی استوار است که با توجه به آن مبانی، کاربرد آن در تزاحم حقوق با موانعی مواجه میشود. اینکه مبانی قانون اهم و مهم چیست و در هریک از گونههای تزاحم حقوق برای استفاده از آن چه مشکلاتی وجود دارد، مسئلهای است که این تحقیق به آن پرداخته و سعی کرده است با استفاده از روشهای فقهی و اصول فقهی و با تکیه بر منابع دانش فقه و اصول فقه به این نتیجه برسد که در تزاحم حقوق مالی امکان اجرای قانون اهم و مهم وجود ندارد، اما در تزاحم حقوق غیرمالی امکان استفاده از آن وجود دارد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1399/3/31
فهرست منابع
1. آملی، محمد تقی. 1380ق. مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى. تهران: مؤلف. چاپ اول.
آملی، میرزا هاشم. 1405ق. تقريرات الأصول. تقریر ضیاءالدین نجفی. تهران: مؤسسه انتشارات فراهانی. چاپ اول.
ابنفارس، ابوالحسین. 1404ق. معجم مقاییس اللغة. تصحیح هارون عبدالسلام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. چاپ اول.
الاسترآبادی، علی. 1409ق. تأویل الآیات الظاهره فی فضائل العترة الطاهرة. تصحیح حسین استاد ولی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. چاپ اول.
اصبهانی، شمسالدین. 1424ق. بیان المختصر (شرح مختصر ابن حاجب). قاهره: دارالسلام. چاپ اول.
اصفهانی، محمد حسین. 1418ق. حاشیة کتاب المکاسب. تصحیح عباس محمد آل سباع. قم: انوارالهدی. چاپ اول.
اصفهانی، سید ابوالحسن؛ امام خمینی، سید روحالله. 1422ق. وسیلةالنجاة (مع حواشی الامام الخمینی). قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ اول.
امام خمینی، سید روحالله. 1429ق. البیع. تقریر محمد حسن قدیری. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ اول.
ــــــــــــــــــــــــــ. بیتا. تحریر الوسیلة. قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم. چاپ اول.
انصاری، الشیخ مرتضی. 1415ق.الف. القضاء و الشهادات. قم: كنگرۀ جهانى بزرگداشت شيخ اعظم انصارى. چاپ اول.
ــــــــــــــــــــــــ. 1415ق.ب. المكاسب. قم: کنگرۀ بزرگداشت شیخ اعظم انصاری. چاپ اول.
بجنوردی، حسن. 1419ق. القواعد الفقهية. قم: نشر الهادی. چاپ اول.
بحرالعلوم، محمدبن محمد تقی. 1403. بلغة الفقیه. تهران: منشورات مکتبة الصادق. چاپ چهارم.
حائری، السید کاظم. 1408ق. مباحث الأصول. قم:مکتب الإعلام الاسلامی. چاپ اول.
ـــــــــــــــــــ. 1415. القضاء فی الفقه الاسلامی. قم: مجمع اندیشۀ اسلامی. چاپ اول.
حکیم، السید محسن. 1374ش. مستمسک العروة الوثقی. قم: دارالتفسير. چاپ اول.
حکیم، سید محمد تقی. 1418ق. اصول الفقه المقارن. قم: مجمع جهانی اهل بیت (ع). چاپ دوم.
حلی، فخرالمحققین. 1387ش. ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: اسماعیلیان. چاپ اول.
حلی، جعفر بن حسن. 1412ق. نکت النهایة. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
خراسانی، ملا محمد کاظم. 1406ق. حاشیة المکاسب. تصحیح مهدی شمسالدین. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ اول.
خوانساری، سید احمد. 1405ق. جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان. چاپ دوم.
خویی، سید ابوالقاسم. 1364. المستند فی شرح العروة الوثقی الاجارة. تقریر مرتضی بروجردی. قم: لطفی.
ـــــــــــــــــــــ. 1412ق. مصباح الفقاهة (المكاسب). تقریر محمدعلی توحیدی. بیروت: دار الهادی. چاپ اول.
ـــــــــــــــــــــ. 1417ق. الهدایة فی اصول الفقه. تقریر حسن صافی. قم: مؤسسۀ صاحب الامر. چاپ اول.
ـــــــــــــــــــــ. 1418ق. موسوعه الامام الخویی. قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخویی. چاپ اول.
ـــــــــــــــــــــ. 1419ق. دراساتٌ فی علم الاصول. تقریر علی هاشمی شاهرودی. قم: مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامى. چاپ اول.
سبحانی جعفر. 1424ق. الزکاة فی الشریعة الغراء. قم: مؤسسه امام صادق (عليه السلام). چاپ اول.
سبزواری، ملاعبدالاعلی. 1413ق. مهذب الأحكام. قم: مؤسسة المنار.
شبیری زنجانی، سید موسی. 1419ق. النکاح. قم: مؤسسه پژوهشى راىپرداز.
صدوق، محمدبن علی بن بابویه. 1413ق. من لا يحضره الفقيه. قم: مؤسسة النشر الاسلامی. چاپ دوم.
طباطبایی یزدی، سید کاظم. 1409ق. العروة الوثقى. بیروت: مؤسسة الاعلمی. چاپ دوم.
ــــــــــــــــــــــــــ. 1410 ق. حاشیة المکاسب للیزدی. قم: مؤسسه اسماعیلیان. چاپ اول.
طباطبایی المجاهد، سید محمد. 1496ق. مفاتیح الاصول. قم: مؤسسه آل البیت. چاپ اول.
طوسی محمدبن الحسن. 1407ق. تهذیب الاحکام. تصحیح حسن موسوی خرسان. تهران: دارالکتب الاسلامیة. چاپ چهارم.
عاملی، شیخ حر. 1409ق. وسائل الشيعة. قم: مؤسسه آل البیت (ع). چاپ اول.
عاملی، شیخ شمسالدین محمد (شهید اول). بیتا. القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشی مفید. چاپ اول.
عراقی، آقا ضیاءالدین. 1414ق. شرح تبصرة المتعلمین. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
علیدوست، ابوالقاسم. 1388ش. فقه و مصلحت. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. چاپ اول.
کلینی، محمدبن یعقوب. 1407ق. الكافی. تصحیح علی اکبر غفاری. تهران: دار الکتب الاسلامیة. چاپ چهارم.
نائینی، میرزا محمد حسین. 1373ق. منية الطالب في حاشية المكاسب. تقریر موسی خوانساری. تهران: المکتبة المحمدیة. چاپ اول.