منشأ، لزوم، حقیقت و کیفیت پیدایش وجوب اعتباری از منظر علامه طباطبایی در فرایند صدور کنش، مسئلۀ پژوهش حاضر را رقم میزند. در نگاه علامه طباطبایی، وجوب اعتباری نقش ویژهای در کنشهای انسانی ایفا میکند؛ بهگونهای که هیچ فعل و ترکی خالی از آن نیست. ازنظر ایشان، متعلق علمی که اراده بر آن متوقف است نمیتواند نسبتِ ضروریِ حقیقی باشد، بلکه نسبتی غیرضروری و غیرحقیقی است. ایشان براساس اتحاد و سنخیت نسبت با طرفین و کیفیت آن، بر اعتباری بودن طرفین نسبت و کیفیت آن استدلال میکند. در نگاه ایشان، این کیفیت اعتباری همان وجوب اعتباری است. منشأ این وجوب، احساسات درونی برآمده از قواست که انسان در پرتو این احساسات، حد یا حکم ضرورت حقیقی را به دیگر اشیا میدهد و این وجوب را انشا میکند. وجوب اعتباری اولین اعتباری است که انسان پدید میآورد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1400/6/30
فهرست منابع
1. ابنسینا، حسینبن عبدالله. ۱۴۰۴. الشفاء (الطبیعیات). تحقیق ابراهیم بیومی مدکور، سعید زاید، احمد فواد اهوانی، طه حسین پاشا، و ابوالعلاء عفیفی. قم: مكتبة آیةالله المرعشى.
پارسانیا، حمید. ۱۳۹۱. جهانهای اجتماعی. قم: کتاب فردا.
ذاکری، مهدی. ۱۳۹۰. «نظریۀ عمل ابنسینا». فصلنامۀ نقد و نظر. دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم (پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی). دورۀ 16. شمارۀ 64. صص 44ـ27.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم؛ طباطبایی، محمدحسین. ۱۳۶۸. الحکمة المتعالیة. با حاشیه علامه طباطبایی. ج 9ـ1. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طالبزاده، سید حمید. ۱۳۸۹. «نگاهی دیگر به ادراکات اعتباری، امکانی برای علوم انسانی». جاویدان خرد. دوره 7. شمارۀ 17. صص 64ـ29.
طباطبایی، محمدحسین؛ مطهری، مرتضی. ۱۳۶۴. اصول فلسفه و روش رئالیسم. ج 2. تهران: صدرا.
طباطبایی، محمدحسین. ۱۳۷۱. المیزان فی تفسیر القرآن. ج 20ـ1. قم: اسماعیلیان.
ــــــــــــــــــــــــ. ۱۳۹۰. نهایةالحکمة. ج 2ـ1. تصحیح عباسعلی زارعی سبزواری. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی.
ــــــــــــــــــــــــ. بیتا الف. حاشیة الکفایة. ج 2ـ1. قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
ــــــــــــــــــــــــ. بیتا ب. مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی. تصحیح صباح ربیعی. قم: باقیات.
ــــــــــــــــــــــــ.. ۱۴۲۶. الانسان والعقیده. قم: باقیات.
عبدالله بنحسین الیزدی. ۱۳۸۸. الحاشیۀ علی تهذیب المنطق للتفتازانی. قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
عبودیت، عبدالرسول. ۱۳۹۵. حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی: مبحث عرض: کمیت و کیفیت، شرح نهایةالحکمه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).