موضوع سیاست خارجی در آموزههای قرآن کریم قابل پیجویی است؛ ازاینرو، میتوان آنچه امروزه در سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی دنبال میشود را با آیات قرآن کریم سنجید. یکی از مقولههای بسیار مهمی که در سیاست خارجی اسلامی مطرح است، «استکبارستیزی» است، موضوعی که توسط امام خمینی (رحمهالله علیه) مطرح شد و آیتالله خامنهای نیز در بیانات و پیامهای مختلف به آن اشاره کرده است. بر این اساس، پژوهش حاضر براساس روش تحلیل محتوا درصدد پاسخگویی به این سؤال اصلی است که مستندات قرآنی استکبارستیزی در اندیشۀ سیاسی آیتالله خامنهای کداماند؟ برای پاسخ به این پرسش پس از تبیین مفهوم استکبار، براساس روش تحلیل محتوا به بررسی این مفهوم در اندیشۀ آیتالله خامنهای پرداخته، سپس در قرآن کریم بازشناسی شده است؛ بدین معنا که مقولات و نتایج حاصل از بیانات آیتالله خامنهای با مقولات و نتایج مفهوم موردنظر در قرآن کریم مقایسه شده و شباهتها، تفاوتها و میزان تناظر آنها سنجیده شده و مشخص شده است بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به چه میزان براساس مستندات قرآنی است. براساس یافتههای پژوهش، در آیات قرآن به بیشتر مقولههایی که در تحلیل بیانات آیتالله خامنهای استخراج شده، اشاره شده است. این مقولهها عبارتاند از: مفهوم استکبار، ویژگیهای استکبار، عوامل پیدایش استکبار، علل مبارزه با استکبار و عدم سازش با آنان، راههای مبارزه با استکبار، رویکردهای مختلف در مواجهه با استکبار.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1400/9/10
فهرست منابع
1. قرآن کریم. ترجمۀ آیتالله مکارم شیرازی. 1373ش. قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى. چاپ دوم.
آقاجانی، مصطفی. ۱۳۹۶ش. «مؤلفههای الگوبخشی انقلاب اسلامی نسبتبه کشورهای جهان مبتنیبر دیدگاه رهبر معظم انقلاب(مدظله)». پژوهشهای انقلاب اسلامی. ش۲۳. زمستان. صص ۵۲ـ۲۷.
ابنمنظور، محمدبن مکرم. 1414. لسان العرب. 15 جلد. تحقیق و تصحیح جمالالدین میردامادی. بیروت: دار صادر. چاپ سوم.
باردن، لورنس. 1375ش. تحلیل محتوا. ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
جوادی آملی، عبدالله. 1388ش. روابط بینالملل در اسلام. تحقیق حجتالاسلام سعید بندعلی. قم: مرکز نشر إسراء. چاپ اول.
خامنهای، سید علی 1/12/1389. «بیانات در دیدار شرکتکنندگان در بیستوچهارمین دوره کنفرانس وحدت اسلامى». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 6/9/1393. «بیانات در دیدار اعضاى مجمع عالى بسیج مستضعفین». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 20/4/1394. «بیانات در دیدار جمعى از دانشجویان». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 27/4/1394. «خطبههای نماز عید فطر». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 12/8/1394. «بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ.4/9/1394. «بیانات در دیدار فرماندهان گردانهای بسیج در آستانۀ روز بسیج مستضعفین؛ در حسینیۀ امام خمینى رحمةالله علیه». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 30/10/1394. «بیانات در دیدار دستاندرکاران برگزاری انتخابات». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 15/12/1394. «بیانات در دیدار اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزۀ علمیه قم». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 11/1/1395. «بیانات در دیدار جمعى از مداحان اهلبیت علیهمالسلام». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 11/5/1395. «بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 5/2/1396. «بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 31/3/1396. «بیانات در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاهها». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. ۶/2/13۹۷. «بیانات در دیدار شرکتکنندگان در مسابقات بینالمللی قرآن». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
ـــــــــــــــــــ. 1۳/۸/۱۳۹۹. «بیانات در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت سالروز ولادت پیامبر اعظم (ص) و امام صادق (ع)». پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی خامنهای. www.khamenei.ir.
خراسانی، محمدمهدی. 1386ش. «استکبار». دائرةالمعارف قرآن کریم. جلد سوم. قم: مؤسسۀ بوستان کتاب. چاپ دوم. صص 172ـ165.
راغب اصفهانی، حسینبن محمد. 1412ق. المفردات فی غریب القرآن. تصحیح و تحقیق صفوان عدنان داوودی. دمشق: دارالعلم الدار الشامیة. چاپ اول.
رفیع پور، فرامرز. 1384. تکنیکهای خاص تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
طباطبایى، سید محمدحسین. 1390ق. المیزان فى تفسیر القرآن. 20 جلد. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. چاپ دوم.
طریحی، فخرالدین بن محمد. 1375. مجمعالبحرین. 6 جلد. تحقیق احمد حسینی اشکوری. تهران: مرتضوی. چاپ سوم.
طیب، سید عبدالحسین. 1369. اطیبالبیان فی تفسیر القرآن. 14 جلد. تهران: اسلام. چاپ دوم.
عباستبار، رحمت؛ توکلی، محمدصالح. ۱۳۹۵. «تبیین استکبارستیزی از منظر مقام معظم رهبری». نخستین کنگرۀ بینالمللی جامع علوم سیاسی ایران.
قرائتی، محسن. 1388. تفسیر نور. 10 جلد. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. چاپ اول.
مکارم شیرازی، ناصر. 1371. تفسیر نمونه. 28 جلد. تهران: دارالکتب الإسلامیة. چاپ دهم.