دوره 2، شماره 3 - ( 9-1395 )
جلد 2 شماره 3 صفحات 142-123 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hajzadeh H, Karami H, Yaghmayi H R. The position of security of political system in Shiite Jurisprudence with emphasis on referent Object of security. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2016; 2 (3) :123-142
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-44-fa.html
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-44-fa.html
حاج‌زاده هادی، کرمی حامد، یغمائی حمیدرضا. جایگاه امنیت نظام سیاسی در فقه امامیه با تأکید بر مرجع امنیت. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1395; 2 (3) :123-142
دکترای حقوق عمومی و عضو هیات علمی دانشگاه گلستان. نویسنده مسئول. گرگان. ایران.
چکیده: (1738 مشاهده)
چکیده
امنیت نظام سیاسی همواره یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای سایر ابعاد امنیت (امنیت فردی، عمومی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و ...) است؛ ازاین‌رو، از مفصل‌ترین و قدیمی‌ترین مباحث امنیت‌پژوهی محسوب می‌شود. تحقیق حاضر با توجه به این اهمیت، درصدد بازشناسی مقوله امنیت نظام‌های سیاسی در پرتوی احکام فقهی (حکم اولیه و حکم ثانویه) است و بدین منظور، ضمن تبیینِ اجمالیِ محل بحث در مطالعات امنیتی، احکام مختلف فقهیِ صیانت از نظام‌های سیاسی در حالت‌ها و شرایط متفاوت را ارائه کرده است.
با توجه به یافته‌های این تحقیق، حفظ و صیانت از نظام‌های سیاسی مختلف، از سه حکم فقهی خارج نیست؛ وجوب حفظ نظام سیاسی به حکم اولیه، وجوب حفظ نظام سیاسی به حکم ثانویه، حرمت حفظ نظام سیاسی. از مجموع برایند این سه دسته و با توجه به تعریفی که صاحب‌نظران از مفهوم «مرجع امنیت» ارائه داده‌اند، می‌توان جایگاه امنیت نظام سیاسی را در میان سایر ابعاد و وجوه امنیت بازشناسی کرد و بدین‌ترتیب، هسته اصلی و مرکزی (مرجع) تفکر امنیتی فقه امامیه را استخراج کرد که همانا حفظ انتظام و انسجام و یکپارچگی جامعه و هویت جمعی آن است؛ به‌گونه‌ای که حتی به منظور تحقق آن، حفظ حکومت طاغوت نیز به حکم ثانویه مجاز می‌شود.
امنیت نظام سیاسی همواره یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای سایر ابعاد امنیت (امنیت فردی، عمومی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و ...) است؛ ازاین‌رو، از مفصل‌ترین و قدیمی‌ترین مباحث امنیت‌پژوهی محسوب می‌شود. تحقیق حاضر با توجه به این اهمیت، درصدد بازشناسی مقوله امنیت نظام‌های سیاسی در پرتوی احکام فقهی (حکم اولیه و حکم ثانویه) است و بدین منظور، ضمن تبیینِ اجمالیِ محل بحث در مطالعات امنیتی، احکام مختلف فقهیِ صیانت از نظام‌های سیاسی در حالت‌ها و شرایط متفاوت را ارائه کرده است.
با توجه به یافته‌های این تحقیق، حفظ و صیانت از نظام‌های سیاسی مختلف، از سه حکم فقهی خارج نیست؛ وجوب حفظ نظام سیاسی به حکم اولیه، وجوب حفظ نظام سیاسی به حکم ثانویه، حرمت حفظ نظام سیاسی. از مجموع برایند این سه دسته و با توجه به تعریفی که صاحب‌نظران از مفهوم «مرجع امنیت» ارائه داده‌اند، می‌توان جایگاه امنیت نظام سیاسی را در میان سایر ابعاد و وجوه امنیت بازشناسی کرد و بدین‌ترتیب، هسته اصلی و مرکزی (مرجع) تفکر امنیتی فقه امامیه را استخراج کرد که همانا حفظ انتظام و انسجام و یکپارچگی جامعه و هویت جمعی آن است؛ به‌گونه‌ای که حتی به منظور تحقق آن، حفظ حکومت طاغوت نیز به حکم ثانویه مجاز می‌شود.
واژه‌های کلیدی: کلیدواژه‌ها: مرجع امنیت، امنیت سیاسی، نظام سیاسی مشروع، نظام سیاسی نامشروع، حکم ثانویه، فقه امامیه.
فهرست منابع
1. نهج‌البلاغه. 1414 ق. قم. مؤسسۀ نهج‌البلاغه. چاپ اول.
ابن فارس بن زكريا، ابوالحسين احمد. 1404 ق. معجم مقائيس اللغه. قم. انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزۀ علميۀ قم.
اخوان کاظمی، بهرام. ١٣٨٥. امنیت در نظام سیاسی اسلام. تهران. كانون انديشۀ جوان. چاپ سوم.
اردبيلى، احمد بن محمد (محقق). 1403 ق. مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان. قم. دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسين حوزة علمية قم.
افتخاری، اصغر. 1377. «امنیت ملی رهیافت‌ها و آثار». فصلنامۀ مطالعات راهبردی. پیش شمارۀ 2.
امام خمينى، سيدروح‌الله. 1415 ق. المكاسب المحرمة. قم. مؤسسۀ تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره.
ـــــــــــــــــــــ. 1424 ق. توضيح المسائل. قم. دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميۀ قم. چاپ هشتم.
بالائی، حمید. 1391. «الگوي راهبردي حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران در تأمين امنيت ملي». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق عمومی. تهران. دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
بوزان، باری. 1387. مردم، دولت‌‌ها و هراس. تهران. پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
بوزان، باری؛ الی ویور، دو ویلد. 1386. چهارچوبی تازه برای تحلیل امنیت. ترجمۀ عیرضا طیب. تهران. پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
بهجت فومنی گیلانی، محمدتقی. 1426 ق. جامع المسائل. قم. دفتر آیۀ الله بهجت.
پورسعید، فرزاد. پائیز 1389. «مرجع امنیت در کنش گفتاری امام خمینی». فصلنامۀ مطالعات راهبردی. سال 13. شمارۀ 3 (49 پیاپی).
جعفريان، رسول. 1423 ق. دوازده رسالۀ فقهى دربارۀ نماز جمعه. قم. مؤسسۀ انصاريان.
جمعى از پژوهشگران زير نظر هاشمى شاهرودى، سيدمحمود. 1426 ق. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السلام. قم. مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم‌السلام.
حسینی شیرازی، سیدمحمد. 1415. الفقه؛ من فقه الزهرا. قم. موسسه الرسول الاعظم صل الله علیه و آله.
حیدری، الله‌رحم؛ عنایت، حلیمه؛ موحد، مجید. زمستان ۱۳۹۰. «جهانى‌شدن فرهنگ و احساس امنيت سياسى؛ مطالعة موردى جوانان شهر شيراز». فصلنامۀ ره‌نامه سیاست‌گذاری. سال 2. شمارۀ 4.
حسينى تهرانى، سيدمحمدحسين. 1421 ق. ولايت فقيه در حكومت اسلام. مشهد. انتشارات علامه طباطبايى.
حر عاملی، محمد بن حسن. 1409 ق. وسائل الشیعه. قم. موسسۀ آل البیت علیهم‌السلام.
حسینی روحانی قمی، سیدصادق. 1412 ق. فقه الصادق علیه‌السلام. قم. دارالکتاب (مدرسۀ امام صادق علیه‌السلام).
حلبى، ابوالصلاح تقى الدين بن نجم الدين. 1403 ق. الكافي في الفقه. اصفهان. كتابخانۀ عمومى امام امير المؤمنين عليه السلام.
حلی (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. 1412 ق. منتهى المطلب في تحقيق المذهب. مشهد. مجمع البحوث الاسلامیه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. 1413 ق. مختلف الشيعة في أحكام الشريعة. قم. دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميۀ قم. چاپ دوم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. 1413 ق. قواعد الاحكام فی معرفه الحلال و الحرام. قم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميۀ قم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. 1420 ق. تحرير الأحكام الشرعية على مذهب الإمامية. قم. مؤسسه الامام الصادق.
خامنه¬ای، سیدعلی. 1364. حکومت در اسلام (مجموعه مقالات سومین و چهارمین کنفرانس اندیشة اسلامی). معاونت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی.
خوانساری، سید احمد بن یوسف. 1405 ق. جامع المدارك في شرح مختصر النافع. قم. موسسۀ اسماعیلیان. چاپ دوم.
راغب اصفهانى، حسين بن محمد. 1412 ق. مفردات ألفاظ القرآن. لبنان. دار العلم.
ربیعی، علی. 1383. مطالعات امنیت ملی (مقدمه‌ای بر نظریه‌های امنیت ملی در جهان سوم). تهران. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل. چاپ دوم.
طباطبايى بروجرى، آقا حسين. 1429 ق. منابع فقه شيعه. ترجمۀ مهدى حسينيان قمى و م. صبورى، تهران. انتشارات فرهنگ سبز. چاپ اول.
طوسى، شیخ ابوجعفر محمد بن حسن. 1387 ق. المبسوط في فقه الإمامية. تهران. المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية. چاپ سوم.
عاملى (شهيد اول)، محمد بن مكى. 1417 ق. الدروس الشرعية في فقه الإمامية. قم. دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميۀ قم. چاپ دوم.
عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی. 1413 ق. مسالك الأفهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم. مؤسسه المعارف الاسلامیه. چاپ دوم.
عراقى، آقا ضياء الدين، على كزازى. 1414 ق. شرح تبصرة المتعلمين. قم. دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميۀ قم.
قیصری، نورالله. بهار و تابستان 1392. «امنیت پایدار نظام جمهوري اسلامی ایران؛ الگویی براي تبیین و اجراي سیاست‌هاي کلان». دانش سیاسی. سال 9. شمارۀ 1 (17 پیاپی).
قمی گیلانی (میرزای قمی)، ابوالقاسم بن محمدحسن. 1413 ق. جامع الشتات في أجوبة السؤالات. تهران. مؤسسۀ کیهان.
مشکینی اردبیلی، علی. 1414 ق. اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها. قم. نشر الهادی.
معین، محمد. 1375. فرهنگ فارسی. تهران. مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
مكارم شيرازى، ناصر. 1427 ق. استفتائات جدید. قم. انتشارات مدرسۀ امام على بن ابى طالب عليه‌السلام. چاپ دوم.
منتظری نجف آبادی، حسینعلی. 1409. مبانى فقهى حكومت اسلامى. قم. مؤسسۀ کیهان.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . 1429 ق. حكومت دينى و حقوق انسان. قم. ارغوان دانش.
موسوى خمينى (امام خمینی)، سيدروح¬الله. 1415 ق. المکاسب المحرمه. تهران. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ اول.
ـــــــــــــــــــــــــــــ 1423. ولاية الفقيه. تهران. مؤسسۀ تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره. چاپ دوازدهم.
ـــــــــــــــــــــــــــــ. 1424. توضیح المسائل. قم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ هشتم.
موسوی خمینی، سیدمصطفی. بی‌تا. مستند تحرير الوسيلة. تهران. مؤسسۀ تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره.
موسوى قزوينى، سيدعلى. 1424 ق. ينابيع الأحكام في معرفة الحلال و الحرام. قم. دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميۀ قم.
موحدی، محمدابراهیم؛ عرف، جمال. بهار 1392. «عوامل اجتماعي مؤثر بر احساس امنيت سياسي نخبگان سیاسی کشور». فصلنامۀ مطالعات راهبردی. سال 16. شمارۀ اول (59 پیاپی).
میراحمدی، منصور؛ شیری، اکرم. زمستان 1388. «عدالت سیاسی در گفتمان اسلام فقاهتی سیاسی». فصلنامۀ علوم سیاسی. سال 12. شمارۀ 48.
نویدنیا، منیژه. 1388. امنیت اجتماعی. تهران. پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
نجفی، محمدحسن. 1404 ق. جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت. دار احیاء التراث العربی. چاپ هفتم.
نجفى كاشف الغطاء، حسن بن جعفر بن خضر. 1422 ق. أنوار الفقاهة؛ كتاب البيع. نجف اشرف. مؤسسه كاشف الغطاء.
نجفى كاشف الغطاء، جعفر بن خضر مالكى. 1420 ق. شرح الشيخ جعفر على قواعد العلاّمة ابن المطهر. قم. مؤسسه كاشف الغطاء.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. 1422 ق. كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء. قم. انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزۀ علميۀ قم.
نجفى كاشف الغطاء، عباس بن حسن بن جعفر. بی‌تا. الفوائد الجعفرية. قم. مؤسسه كاشف الغطاء.
نجفى كاشف الغطاء، هادى بن عباس بن على بن جعفر. 1423 ق. الرد على موسى جار الله. نجف اشرف. قم. مؤسسة كاشف الغطاء.
نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى. 1415 ق. مستند الشيعة في أحكام الشريعة. قم. مؤسسۀ آل البيت عليهم‌السلام.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
