نظریۀ پیشرفت سیاسی اسلامی بر مبانی متافیزیکی انسانشناختی متعالیه استوار بوده و این مبانی در جایجای آن نظریه مؤثر است؛ بهنحویکه اساساً سرشت قدسی نظریۀ پیشرفت سیاسی اسلامی مرهون رویکرد متعالیه در مبانی انسانشناختی است. از جملۀ این مبانی باور به وجود فطرت مخمورۀ الهیه در انسان، سعادت بهمثابۀ هدف نهایی، برخورداری انسان از اختیار و آزادی، سرشت اجتماعی انسان و تعدد مراتب انسانی است. این مبانی شامل نتایج عقلی مانند نفی سکولاریسم، ظهور سیاست انسانی در سطح جامعه، فرهنگ سیاسی متعالیه و مشروعیت مردمی نظام سیاسی پیشرفته، ظهور فضائل والای اخلاقی از جمله محبت، عدالت و ایثار در نفوس رهبران و شهروندان و درنهایت تأسیس و تدبیر یک نظام سیاسی پیشرفتۀ متمایز از نظامهای سیاسی توسعهیافتهٔ شیطانی، بهیمی و سبعی است. از آنجا که شناخت سرشت متعالیۀ نظریۀ پیشرفت سیاسی اسلامی و رویکرد متدانیۀ نظریههای توسعۀ سیاسی سکولار بهمنظور نگارش و اجرای الگوها و برنامههای پیشرفت سیاسی متعالیه در جمهوری اسلامی ضروری است، در مقالۀ حاضر با استفاده از روش اسنادی در سطح تحلیلی، مهمترین مبانی انسانشناختی نظریۀ پیشرفت سیاسی اسلامی و اقتضائات آن که بیانکنندۀ وجه تمایز این نظریه از نظریههای توسعۀ سیاسی غربی بوده، بیان شده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1401/11/10
فهرست منابع
1. قرآن مجید
ابن باجه، محمد بن یحیی. 1991 م. تدبیر المتوحد در رسائل ابن باجه الالهیه. حققها و قدم لها ماجد فخری. الطبعه الثانیه. بیروت: دار النهار للنشر.
اردبیلی، سید عبدالغنی. 1381. تقریرات فلسفة امام خمینی (ره). جلد 1 و 3. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
اردستانی، علی. 1393. بنیادهای نظری علم سیاست (تأملی بر رابطۀ علم و دموکراسی). تهران: قومس.
اسپریگنز، توماس. 1365. فهم نظریههای سیاسی. ترجمۀ فرهنگ رجایی. تهران: نشر آگاه.
اسمیت، برایان کلایو. 1380. فهم سیاست جهان سوم: نظریههای توسعه و دگرگونی سیاسی. ترجمۀ امیرمحمد حاجی یوسفی و محمدسعید قائنی نجفی. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
اشتراوس، لئو. 1396. مقدمهای سیاسی بر فلسفه. ترجمۀ یاشار جیرانی. تهران: نشر آگه.
حمزهخانی، غلامحسین؛ امیدی، مهدی. 1395. «نقش انسانشناسی اسلامی در ترسیم ابعاد نظام سیاسی اسلام». معرفت سیاسی. شمارۀ 1. پیاپی 15. صص 24-5.
ایمان، محمدتقی. 1391. فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
پارسانیا، حمید. 1392. جهانهای اجتماعی. قم: کتاب فردا.
توسلی، غلامعباس. 1369. نظریههای جامعهشناسی. قم: سمت.
جوادی آملی، عبدالله. 1374. تفسیر موضوعی قرآن کریم. جلد 10 (مبادی اخلاق در قرآن). تهران: اسراء.
_____________. 1381. شریعت در آیینۀ معرفت. تنظیم و ویرایش حمید پارسانیا. قم: اسراء.
_____________. 1375. رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه). جلد 1، ق 1، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله؛ خلیلی، مصطفی. 1388. حق و تکلیف در اسلام. قم: اسراء.
حسنی، حمیدرضا؛ موسوی، هادی. 1397. انسانکنششناسی اعتباری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
خامنهای، سید علی. 1388. بیانات در دیدار استادان و دانشجویان کردستان KHAMENEI.IR
خسروپناه دزفولی، عبدالحسین. 1398. بیست گفتار دربارۀ فلسفه و فقه علوم اجتماعی. قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
دلیر، بهرام. 1395. الگوی نظام سیاسی در حکمت متعالیه. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. 1389. «مبانی فرانظری نظریۀ اسلامی روابط بینالملل». روابط خارجی. دورۀ دوم. شمارۀ 6. صص 96-49.
سو، آلوین. 1378. تغییر اجتماعی و توسعه. ترجمۀ محمود حبیبی مظاهری. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
شاهآبادی، محمدعلی؛ فراهانی، شمس 1360. رشحات البحار؛ کتاب الانسان و الفطره. تهران: نهضت زنان مسلمان.
شریفی، احمدحسین. 1397. «روش اکتشاف نظریه از منابع و متون دینی». روششناسی علوم انسانی. دورۀ بیستوچهارم. شمارۀ 94. صص 22-7.
صدرالمتألهین شیرازی، محمد. 1364. تفسیر قرآن کریم. جلد 3. تصحیح محمد خواجوی. قم: انتشارات بیدار.
_________________. 1981. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. جلد 1. بیروت: دار احیاء التراث.
فارابی، محمد بن محمد. 1381. احصاءالعلوم. ترجمۀ حسین خدیوجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
_____________. 1388. فصول منتزعه. ترجمه و شرح حسن ملکشاهی. چاپ دوم. تهران: سروش.
_____________. 1991 م. آراء اهل المدینه الفاضله. الطبعه السادسه. بیروت: دار المشرق.
گروه نویسندگان. 1390. فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
زیرمور، جاناتان. 1369. کارگردانی دگرگونی سیاسی در جهان سوم. ترجمۀ احمد تدین. تهران: نشر سفیر.
لکزایی، نجف. 1386. چالش سیاست دینی و نظم سلطانی. چاپ دوم. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی؛ نادری، محمدمهدی. 1380. چکیدهای از اندیشههای بنیادین اسلامی. ترجمۀ حسینعلی عربی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی. 1392. رابطۀ علم و دین. گردآوری علی مصباح. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
_______________. 1388. مشکات (خداشناسی، کیهانشناسی و انسانشناسی). جلد 1. چاپ دوم. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی. 1370. مجموعه آثار. جلد 2 و 22. چاپ نوزدهم. تهران و قم: انتشارات صدرا.
موسوی خمینی، سید روحالله. 1377. شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
____________________. 1394. شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
____________________. 1379. صحیفۀ امام. جلد 8، 13، 20. چاپ دوم. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
وینسنت، اندرو. 1371. نظریههای دولت. ترجمۀ حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
همپتن، جین. 1380. فلسفۀ سیاسی. ترجمۀ خشاریار دیهیمی. تهران: طرح نو.