koosha G H K. "Social Ontology" in Sadra's philosophy
(The study of the "formation of society" and "social existence of man" in Transcendental wisdom). فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2017; 2 (4) :61-84
URL:
http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-49-fa.html
کوشا غلام حیدر. «هستیشناسی اجتماعی» در حکمت صدرایی
(بررسی «تکوین جامعه» و «هستی اجتماعی انسان» در حکمت متعالیه). فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1395; 2 (4) :61-84
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-49-fa.html
دانش آموخته جامعه المصطفی دانشجوی دکتری فلسفه علوم اجتماعی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران
چکیده: (2851 مشاهده)
چکیده
«هستیشناسی اجتماعی» به نحوه وجود «موضوعات اجتماعی»، «واقعیتهای اجتماعی» و «فرایندها و رخدادهای اجتماعی» میپردازد و به ایدههایی در باب مطالعه ماهیت، ویژگیها، ساختار و عناصر خودآگاه در زندگی اجتماعی توجه میکند. اصول هستیشناختی صدرایی از جمع افراد، صورت نوعی جامعه را بر محور افقهای معرفتی و معنوی پدید میآورد. انسان در اُفق تعامل دیالکتیکی وجودی با ساختارها و عناصر ساختاری جامعه ارتباط مییابد و اینگونه سوژه و اُبژه بر مدار واحدی گرد هم میآیند. جامعه، مانند سایر امور وجودی جهان، حاوی «حرکت جوهری» است. عوامل انسانی و کنشهای نیتمند آنها کلیت جامعه را به سوی کمال یا انحطاط رهنمون میکند. انسان که تلاقی امکانها و فعلیتهاست، از خلال عمل صالح و ایمان حقیقی حیث امکانی را عبور میدهد و به تجرد عقلی و هویت لاهوتی دست مییابد. معرفت، امر وجودی و بخشی از فعلیتهایی است که انسان مادی را به هستی لایزال مطلق الهی پیوند میزند و از این مسیر سعادت انسانی و حیات طیبه انسانی فرصت بروز مییابد. این مقاله درصدد است با بررسی بنیادهای فلسفی حکمت متعالیه، ظهور نظری اندیشه صدرایی را در علوم اجتماعی تحلیل کند. با تحلیل بنیادهای صدرایی علوم اجتماعی، راه بومیکردن علوم اجتماعی هموارتر و امید به شکلگیری نظریههای اجتماعی اسلامی در مقیاس کلان افزونتر خواهد شد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1395/12/28
فهرست منابع
1. قرآن کریم.
آقاسی، محمد (1392). فلسفه اجتماعی هنر در اندیشه دکارت و ملاصدرا. تهران: جهاد دانشگاهی. چاپ اول.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1379). ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. ج3، تهران: طرح نو. چاپ اول.
اعوانی، غلامرضا، و بیدهندی، محمد (1382). بررسی و تحلیل هستیشناسی تأویلی ملاصدرا. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. 34-35، 18-1.
افروغ، عماد (1394). شرحی بر آرای دیالکتیک بسکار. تهران: نشر علم. چاپ اول.
ایمان، محمدتقی، و کلاته ساداتی، احمد (1392). روششناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ اول.
بیدهندی، محمد (1385). بررسی و تحلیل مفهوم «حقیقت» در اندیشه ملاصدرا و هایدگر. خردنامه صدرا. 45، 31-15.
پارسانیا، حمید (1392). جهانهای اجتماعی. قم: کتاب فردا. چاپ دوم.
جوادی آملی، عبدالله (1375). رحیق مختوم. ج1. قم: اسراء. چاپ اول.
جوادی آملی، عبدالله (1388). جامعه در قرآن. قم: اسراء. چاپ دوم.
دورکیم، امیل (1373). قواعد روش جامعهشناسی. ترجمه: علیمحمد کاردان. تهران: دانشگاه تهران. چاپ پنجم.
دورکیم، امیل (1382). صور ابتدایی حیات مذهبی. ترجمه: نادر سالارزاده. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. چاپ اول.
ریتزر، جرج، و گودمن، داگلاس جی. (1390). نظریه جامعهشناسی مدرن. ترجمه: خلیل میرزایی و عباس لطفیزاده. تهران: انتشارات جامعهشناسان. چاپ اول.
سبزواری، ملاهادی (بیتا). شرح منظومه. تهران: انتشارات علامه.
سیدی فرد، سیدعلی، هستیشناسی اجتماعی: درآمدی بر یک نظریه نو، تهران، سدید، اول، 1395.
شاکرین، فاطمه (1390). هستیشناسی جامعه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. چاپ اول.
الصدر، محمدباقر (1424). المدرسة القرآنیة. قم: مرکز الابحاث والدراسات التخصصیة للشهید الصدر. الطبعة الثانیة.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1340). رساله سه اصل. تهران: چاپخانه دانشگاه.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360 الف). اسرار الآیات. تعلیق و ترجمه: خواجوی. تهران: مولا. چاپ اول.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360 ب). شواهد الربوبیة. قم: مطبوعات دینی. چاپ دوم.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1361). العرشیة. تهران: مولا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب. تصحیح: محمد خواجوی. تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی. چاپ اول.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1387). المبدأ والمعاد. تصحیح: سید جلالالدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981). اسفار الاربعة العقلیة. ج3، 8 و 9. بیروت: دار احـیاء التراث العربی.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، دوم، 1390.
عبودیت، عبدالرسول (1389). خطوط کلی حکمت متعالیه. تهران: سمت. چاپ اول.
عرب مؤمنی، ناصر (1380). درباره اتحاد عالم با معلوم. مطالعات اسلامی. 52-51، 208-177.
فارابی، ابونصر محمد (1361). اندیشههای اهل مدینه فاضله. ترجمه: جعفر سجادی. تهران: کتابخانه طهوری. چاپ دوم.
قربانی، قدرتالله (1393). مناسبات انسان کامل و خلافت الهی در اندیشه ملاصدرا. حکمت اسراء. 20، 44-19.
کاتینگم، جان (1392). دکارت، ترجمه: سید مصطفی شهرآیینی. تهران: نشر نی. چاپ اول.
کریمی، محمدکاظم، و خانمحمدی، کریم (1393). رویکردهای سیاسیاجتماعی در فلسفه صدرا. سیاست متعالیه. 5، 102-83..
کوزر، لوییس (1385). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ دوازدهم.
کوشا، غلامحیدر (1392). بررسی انتقادی مبانی جامعهشناسان در مطالعه دین. پایاننامه کارشناسی ارشد. مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. قم.
لکزایی، شریف (1392). فرد و جامعه در حکمت سیاسی متعالیه. سیاست متعالیه. 1 (3)، 42-25.
مصباح یزدی، محمدتقی (1372). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. چاپ دوم.
مطهری، مرتضی (1362). مجموعه آثار (6): اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا. چاپ هشتم.
مطهری، مرتضی (1387 الف). مجموعه آثار (5): شرح منظومه. تهران: صدرا. چاپ پنجم.
مطهری، مرتضی (1387 ب). مقدمهای بر جهانبینی اسلامی (5): جامعه و تاریخ. تهران: صدرا.
موسوی، هادی، و علیپور، مهدی (1388). واژهشناسی «جسمانیت» در نظریه جسمانیة الحدوث و روحانیة البقا بودن نفس. معرفت فلسفی. 25، 152-131.
نری، آلن (1394). دیالکتیک و تفاوت؛ رئالیسم انتقادی دیالکتیکی و بنیانهای عدالت. ترجمه: عماد افروغ. تهران: نشر علم. چاپ اول.
نصری، عبدالله (1394). صدر اندیشه: سیری در زندگی و آرا و اندیشههای سید محمدباقر صدر. تهران: دفتر نشر اسلامی. چاپ اول.
Gerth, H. H., & Mills, C. Wright (1964). From Max Weber: Essays in Sociology. New York: Oxford University Press.
Parkin, Frank (1990). Max Weber. New York & London: Routledge.
Searle, John R. (2006). Social Ontology: Some Basic Principles in Anthropological Theory. Vol. 6. London and New Delhi: SAGE Publications.