دوره 9، شماره 1 - ( 3-1402 )                   جلد 9 شماره 1 صفحات 36-11 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Tawakoni M J. Evaluation of the Incorporation of Values in Theories of Economic Development and Progress. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2023; 9 (1) :11-36
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-519-fa.html
توکلی محمدجواد. تجزیه و تحلیل چگونگی ورود ارزش در نظریه‌های توسعه و پیشرفت اقتصادی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1402; 9 (1) :11-36

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-519-fa.html


چکیده:   (745 مشاهده)
نظریه‌های توسعه به‌طور معمول ارزش‌خنثی، فنی، تحلیلی و علمی قلمداد می‌شوند. در این مقاله به بررسی چگونگی ورود ارزش در نظریه‌های توسعه و پیشرفت اقتصادی می‌پردازیم. بنا به فرضیۀ مقاله که به روش تحلیلی بررسی شده، ارزش‌ها در قالب تحلیل ارزشی، و ارزش‌داوری وارد نظریه‌های توسعه و پیشرفت شده و موجب تمایز آنها می‌شوند. تحلیل ارزشی عمدتاً حاکی از ارزیابی نقش ارزش‌ها در مسیر دستیابی به توسعه و پیشرفت است. در مقابل، ارزش‌داوری حاکی از قضاوت ارزشی نظریه‌پردازان به دو صورت ارزش‌داوری معرفتی و اخلاقی (ارزش‌داوری آرمانی و سیاستی) است. ارزش‌داوری معرفتی حاکی از جهت‌گیری ارزشی محقق اقتصاد توسعه و پیشرفت در تدوین نظریه است. مهم‌ترین بخش ارزش‌داوری اخلاقی در اقتصاد توسعه و پیشرفت، ارزش‌داوری آرمانی شامل تعریف توسعه، تعیین و تعریف اهداف آن، رتبه‌بندی اهداف، تدوین شاخص‌های آن و همچنین تعیین استانداردهای رفتار اقتصادی مطلوب در قالب فروضی همچون عقلانیت اقتصادی است. ارزش‌داوری سیاستی نیز حاکی از توصیه به اصلاحات ساختاری و برنامه‌ای برای دستیابی به توسعه و پیشرفت است. هرچند ارزش‌های اخلاقی به‌عنوان فرض وارد نظریه‌های توسعه و پیشرفت می‌شود، در ادامه مورد قضاوت ارزشی قرار گرفته و مبنای توصیۀ ارزشی اقتصاددانان قرار می‌گیرد. بر اساس چهارچوب تحلیلی ارائه‌شده، تمایز میان نظریه‌های توسعه و پیشرفت اقتصادی را می‌توان از منظر ارزش‌های معرفتی و اخلاقی اثرگذار بر آن در حوزۀ آرمان‌ها، رفتارها، ساختارها و سیاست‌ها ارزیابی کرد. تمایزات ارزشی در نظریه‌های توسعه و پیشرفت باعث تغییر در اولویت‌های پژوهشی، واقع‌نمایی نظریه‌ها، شاخص‌ها، سیاست‌های و برنامه‌های توسعه و پیشرفت خواهد شد.
متن کامل [PDF 696 kb]   (359 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1402/3/10

فهرست منابع
1. آدلمن، ایرما. 1382. «مغالطههای نظریۀ توسعه و پیامدهای آنها برای سیاست». تدوین: جرالد مایر و جوزف استیگلیتز. در پیشگامان اقتصاد توسعه: آینده در چشم‌انداز. تهران: نشر نی. ص135‌ـ‌168. باسو، کائوشیک. 1382. «دربارۀ اهداف توسعه». تدوین: جرالد میر و جوزف استیگلیتز. در پیشگامان اقتصاد توسعه: آینده در چشم‌انداز. تهران: نشر نی. ص87‌ـ‌116. پایا، علی. 1388. «آیا الگوی توسعۀ ایرانی ‌ـ ‌اسلامی دستیافتنی است؟». روش‌شناسی علوم انسانی. ش60. ص31‌ـ‌60. توکلی، محمد جواد. 1390. «روش‌شناسی تدوین شاخص پیشرفت انسانی بر اساس گفتمان قرآنی». معرفت اقتصادی. ش4. ص31‌ـ‌56. ــــــــــ . 1392. «امکانپذیری الگوی متمایز اسلامی ‌ـ‌ ایرانی پیشرفت». مجموعه مقالات نخستین همایش ملی الگوی اسلامی ‌ـ ‌ایرانی پیشرفت. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. ــــــــــ . 1400الف. «چشماندازهای نظریۀ عقلانیت محدود در اقتصاد اسلامی». مطالعات اقتصاد اسلامی. . ش26. . ص181‌ـ‌210. ــــــــــ . 1400ب. «چگونگی ورود ارزشها در نظریههای اقتصاد اسلامی». معرفت اقتصاد اسلامی. ش 24. ص 111-136. ــــــــــ . 1397. نه فقط به خاطر پول؛ تبیین هزینه‌های مخفی پاداش و جریمه‏:‏ از روان‌شناسی تا اقتصاد. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. توكلی، محمد جواد؛ ایمان رفیعی پیشوری. 1399. «نگاهی نظام‌مند به ورود ارزش‌های اسلامی در نظریات اقتصادی». اقتصاد اسلامی. ص5‌ـ‌24. توكلی، محمد جواد؛ عباس شفیعینژاد. 1391. «شاخص تولید خالص داخلی طیب». معرفت اقتصاد اسلامی. ش6. ص29‌ـ‌54. ــــــــــ . 1398. شاخص تولید طیب. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. دایکما، اوگن. 1392. «هیچ دیدگاهی بدون دیدگاه قبلی (پیش‌ذهنیت) نیست». مترجم: محمود متوسلی. در توسعۀ اقتصادی؛ مفاهیم، مبانی نظری، رویکرد نهادگرایی و روش‌شناسی. تهران: سمت. ص417‌ـ‌442. زرقا، محمد انس. 1382. «روششناسی اقتصاد اسلامی». اقتصاد اسلامی. ش10. ص113‌ـ‌142. زریباف، سید مهدی. 1387. «نقدی بر ماهیت علم اقتصاد با رویکرد ارزشی». پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. ش46. ص33‌ـ‌61. سبحانی، حسن. 1370. «چگونگی و ارتباط و درجه بستگی علم اقتصاد با قضاوتهای ارزشی». مجلۀ تحقیقات اقتصادی. ش44. ص36‌ـ‌65. سن، آمارتیا. 1377. اخلاق و اقتصاد. مترجم: ح. فشارکی. تهران: شیرازه. ــــــــــ . 1378. «چرا فرهنگ اهمیت دارد؟». رائو ویجندرا؛ مایکل والتون. در: فرهنگ و کنش عمومی. مترجم: علی بختیاریزاده. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ عمومی. ــــــــــ . 1381. توسعه به‌مثابۀ آزادی. تهران: دستان. صدر، سید محمد باقر. 1400ق. اقتصادنا. بیروت: دار التعارف للمطبوعات. فوکویاما، فرانسیس. 1383. «سرمایۀ اجتماعی». تدوین لارنس هریسون و ساموئل هانتیگتون. در: اهمیت فرهنگ. تهران: امیرکبیر. ص205‌ـ‌223. مصباح یزدی، محمد تقی. 1388. فلسفۀ اخلاق. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. مكلاپ، فریتز. 1381. «اقتصاد اثباتی و دستوری». نامۀ مفید. ش31. ص151‌ـ‌184. هانتینگتون، ساموئل. 1383. «پیشگفتار: اهمیت فرهنگها». تدوین: لارنس هریسون و ساموئل هانتیگتون. در اهمیت فرهنگ تهران: امیرکبیر. ص27‌ـ‌32. یغمائی، ابوتراب. 1394. «نقش ارزشهای غیرمعرفتی در ارزیابی معرفتی نظریههای علمی». راهبرد فرهنگ. ش32. ص31‌ـ‌48. یوسفی، محمد رضا. 1375. «ارزشها و علم اقتصاد». نامۀ مفید. ش6. Bicchieri, Cristina. 2005. Grammar of Society: The Nature and Dynamics of Social Norms. Cambridge: Cambridge University Press. Chapra, Mohammad U. 1992. Islam and the Economic Challenge. Beltsville: Amana Publications. ــــــــــ . 2014. Morality and Justice in Islamic Economics and Finance. Edward Elgar. Dykema, Eugene R. 1986. "No view without a viewpoint: Gunnar Myrdal". World Development, 14(2): P.147‌ـ‌163. Eriksson, Lina. 2015. "Social Norms Theory and Development Economics". Policy Research Working Paper. No. 7450. World Bank. Goulet, Denis. 1981. "In Defense of Cultural Rights: Technology, Tradition and Conflicting Models of Rationality". Human Rights Quarterly. 3(4): P.1-18. Myrdal, Gunnar. 1965. "United Nations, Agriculture, and the World's Economic Revolution". Journal of Farm Economics, 47(4): P.889‌ـ‌899. ــــــــــ . 1968. Asian Drama: An Inquiry into the Poverty of Nations. New York: Pantheon. ــــــــــ . 1970. The Challenge of World Poverty. New York: Pantheon. ــــــــــ . 1972 "How Scientific are the Social Science". Journal of Social Issues, 28(4): P.151‌ـ‌170. North, Douglass. 1993. "The New Institutional Economics and Development". University Library of Munich, P.1‌ـ‌7. Stenmark, Mikael. 2005a. "A Religously Partisan Science? Islamic and Christian Perspectives". Theology and Science, 3(1): P.23‌ـ‌38. ــــــــــ . 2005b. "A Counter‌ـ‌Response on A Religiously Partisan Science". Theology and Science, 3(1): P.92‌ـ‌95. Williamson, Oliver. 2000. "The New Institutional Economic: Taking Stock, Looking Ahead". Journal of Economic Literature. XXXVIII. P.595‌ـ‌613.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق