دوره 10، شماره 1 - ( 3-1403 )
جلد 10 شماره 1 صفحات 114-93 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Movahhed Abtahi S M T. Criticism; A Way to Approach Truth
Analysis Based on Critical Rationality. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2024; 10 (1) :93-114
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-620-fa.html
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-620-fa.html
موحد ابطحی سیدمحمدتقی. نقد؛ طریق تقرب به حقیقت: تحلیلی مبتنی بر عقلانیت نقاد. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1403; 10 (1) :93-114
چکیده: (31 مشاهده)
در عقلانیت نقاد، علم مجموعه‌ای از حدس‌های ابطال‌پذیر برای حل مسئله‌ای در ارتباط با واقعیت است که هنوز ابطال نشده‌اند. معیار سنجش نظریه‌های علمی نیز صدق (به‌معنای تطابق با واقع) است. در مقابل، فناوری‌ها، برساخته‌های بشری هستند که هدف آن‌ها پاسخ به نیازهای غیرمعرفتی یا تسهیل در پاسخ به نیاز معرفتی است. در این رویکرد پیشرفت علم و فناوری از الگوی واحدی تبعیت می‌کند. فعالیت علمی و فناورانه از مواجهه با یک مسئله یا مشکل آغاز می‌شود. برای حل مسئله یا رفع مشکل، راه‌حلی پیشنهاد می‌شود. این راه‌حل نقادی شده و اشکالات آن برطرف می‌گردد تا نظریه علمی به حقیقت نزدیک‌تر شود یا فناوری کارآمدتری به‌دست آید.
در این مقاله ابتدا به‌اختصار نشان داده می‌شود که چگونه نقد از سه طریق زمینه‌ساز تقرب به حقیقت می‌شود. بخش عمده مقاله به این مسئله خواهد پرداخت که چگونه نقد فناوری‌های نرم و انسانی مرتبط با علم، ازجمله نقد نهادهای متولی علم، نقد سیاست‌ها و برنامه‌های ناظر به توسعه علم، نقد دانشگاه و نقد شاخص‌های علم‌سنجی می‌تواند زمینه‌ساز تقرب به حقیقت باشد. در پایان نیز به این بحث اشاره خواهد شد که اگر بر این باوریم که جهان‌بینی حاکم بر علم غربی حقیقت‌نما نیست، و تقرب به حقیقت جز با همراهی معرفت علمی و معرفت دینی محقق نمی‌شود، باید پذیرفت که نمی‌توان با علم‌ورزی در قالب نهادهای توسعه‌یافته ذیل جهان‌بینی سکولار غربی به‌شکل مطلوب به حقیقت نزدیک شد و باید با نقد نظام‌مند، مبتنی بر مبانی فلسفی، خلاقانه، اخلاق‌مدار و دین‌مدارِ فناوری‌های نرم و انسانی ناظر به علم، زمینه را برای تقرب هرچه بیشتر به حقیقت فراهم آورد.
در این مقاله ابتدا به‌اختصار نشان داده می‌شود که چگونه نقد از سه طریق زمینه‌ساز تقرب به حقیقت می‌شود. بخش عمده مقاله به این مسئله خواهد پرداخت که چگونه نقد فناوری‌های نرم و انسانی مرتبط با علم، ازجمله نقد نهادهای متولی علم، نقد سیاست‌ها و برنامه‌های ناظر به توسعه علم، نقد دانشگاه و نقد شاخص‌های علم‌سنجی می‌تواند زمینه‌ساز تقرب به حقیقت باشد. در پایان نیز به این بحث اشاره خواهد شد که اگر بر این باوریم که جهان‌بینی حاکم بر علم غربی حقیقت‌نما نیست، و تقرب به حقیقت جز با همراهی معرفت علمی و معرفت دینی محقق نمی‌شود، باید پذیرفت که نمی‌توان با علم‌ورزی در قالب نهادهای توسعه‌یافته ذیل جهان‌بینی سکولار غربی به‌شکل مطلوب به حقیقت نزدیک شد و باید با نقد نظام‌مند، مبتنی بر مبانی فلسفی، خلاقانه، اخلاق‌مدار و دین‌مدارِ فناوری‌های نرم و انسانی ناظر به علم، زمینه را برای تقرب هرچه بیشتر به حقیقت فراهم آورد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
