در این مقاله آرای دو نماینده رئالیسم انتقادی (باسکار و آرچر )با دو نماینده رئالیسم اسلامی(علامه طباطبایی و استاد مطهری)، ازمنظر جامعهشناختی مقایسه شده است. ازآنجاکه رئالیسم وجه مشترک هر دو مکتب است، این وجه مشترک در سه حوزه هستیشناسی، معرفتشناسی و روششناسی، هویت ویژهای به آنها بخشیده است که آنها را بهوضوح از مکاتب غیررئالیست(اثباتگرا، تأویلگرا، تجربهگرا) متمایز میکند؛ ازطرفدیگر، هریک از این دو نوع رئالیسم، تمایزاتی در هر سه حوزه دارند. بر این اساس، این مقاله با استفاده از روش تطبیقی درپی دستیابی به دو هدف است: 1. بر آن است تا هویت ویژه رویکرد رئالیستی را در سه حوزه هستیشناسی، معرفتشناسی و روششناسی ازمنظر جامعهشناختی نشان دهد؛ 2. با توجه به موارد تمایز بین دو نوع رئالیسم، امکان داوری درباره آنها را فراهم آورد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1398/3/1
فهرست منابع
1. افروغ، عماد. 1374. «فلسفیاندیشی فضایی». فصلنامة تحقیقات جغرافیایی. شماره 39.
برت، پاتریک. 1389. نظریههای جامعهشناسی در قرن بیستم. ترجمة محمد خانی. تهران. نشر رخداد نو.
بلیکی، نورمن. 1384. طراحی پژوهشهای اجتماعی. ترجمة حسن چاوشیان. تهران. نشر نی.
بنتون، تد و یان کرایب. 1384. فلسفة علوم اجتماعی. ترجمة شهناز مسمی پرست و محمود متحد. تهران. انتشارات آگاه.
پارسانیا، حمید. 1385. «روش رئالیستی و حکمت صدرایی». مقدمة کتاب روش در علوم اجتماعی: رویکردی رئالیستی. تهران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـــــــــــــ. 1389. روششناسی انتقادی حکمت صدرایی. قم. کتاب فردا.
پارکر، جان. 1383. ساختاربندی. ترجمة امیرعباس سعیدی پور. تهران. انتشارات اشیان.
تریگ، راجر. 1384. فهم علم اجتماعی. ترجمة شهناز مسمی پرست. تهران. نشر نی.
چالمرز، آلن. 1378. چیستی علم. ترجمة سعید زیبا کلام. تهران. انتشارات سمت.
چلبی، مسعود. 1374. «رئالیسم روششناختی در جامعهشناسی». پژوهشنامة علوم انسانی. مجلة شناخت. شمارة 17.
درستی، احمد. 1379. «دیدگاههای مختلف جامعهشناختی دربارة مسئلة کارگزار و عاملیت». نشریة علوم سیاسی. سال سوم. شمارة دوازدهم.
زاهد زاهدانی، سید سعید. 1369. «رابطة فرد و جامعه: مقایسة دو دیدگاه». مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دورة پنجم. شمارة دوم.
ـــــــــــــــــــــــ. 1390. «مبانی روانشناختی و جامعهشناسی معروف و منکر بر پایة قرآن و نبوت». ناقدان: دکتر شهلا باقری و دکتر محسن جاجرمی زاده. روزنامة رسالت. شماره 7340.
سایر، آندرو. 1385. روش در علوم اجتماعی: رویکردی رئالیستی. ترجمة دکتر عماد افروغ. تهران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شریفخانی،حسن. 1362. اصول فلسفه و روش رئالیسم بهصورت پرسش و پاسخ. مشهد. حزب جمهوری اسلامی.
طباطبایی، محمد حسین. 1339. قرآن و قانون تنازع بقا و انتخاب اصلح. قم. انتشارات اهل بیت.
ـــــــــــــــــــــــ. 1359. اصول فلسفه و روش رئالیسم. جلد اول، دوم، سوم. قم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـــــــــــــــــــــــ. 1361. تفسیرالمیزان. ترجمة صالحی کرمانی. جلد هفتم. قم. انتشارات جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ــــــــــــــــــــــ. 1363. تفسیرالمیزان. ترجمة محمد باقر موسوی همدانی. جلد دوم. قم. انتشارات جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ــــــــــــــــــــــ. 1369. انسان ازاغاز تا انجام. تهران. انتشارات الزهرا.
ــــــــــــــــــــــ. 1386. اسلام و انسان معاصر. قم. دفتر انتشارات اسلامی.
ــــــــــــــــــــــ. بیتا الف. اصول فلسفه و روش رئالیسم. جلد دوم. قم. انتشارات صدرا.
ــــــــــــــــــــــ. بیتا ب. شیعه. قم. مؤسسة انتشارات رسالت.
ــــــــــــــــــــــ. بیتا ج. تفسیرالمیزان. ترجمة محمد باقر موسوی همدانی. جلد سوم. قم. انتشارات جامعة مدرسین حوزه علمیة قم.
قائمینیا، علیرضا. 1382. «دو نوع رئالیسم: خام و انتقادی». مجلة ذهن. شمارة 14.
لازی، جان. 1377. درآمدی تاریخی به فلسفة علم. ترجمة علی پایا. تهران. انتشارات سمت.
محمدپور، احمد. 1389. روش در روش: دربارة ساخت معرفت در علوم انسانی. تهران. انتشارات جامعهشناسان.
مطهری، مرتضی. 1359. اصول فلسفه و روش رئالیسم. جلد اول، دوم، سوم. قم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـــــــــــــــ. بیتا. جامعه و تاریخ. تهران. انتشارات صدرا.
Craib. Ian. 1992. Anthony giddens. Routledge . London.