دوره 9، شماره 2 - ( 6-1402 )
جلد 9 شماره 2 صفحات 34-11 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sidi Fard S A. Strong coupling and social realities: A moderate view in social ontology. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2023; 9 (2) :11-34
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-546-fa.html
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-546-fa.html
سیدی فرد سیدعلی. اقتران شدید و واقعیت‌های اجتماعی: دیدگاهی معتدل در هستی‌شناسی اجتماعی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1402; 9 (2) :11-34
چکیده: (1804 مشاهده)
چکیده
هستی‌شناسی اجتماعی از حوزه‌های پیش‌رونده و مورد توجه فلسفۀ علم اجتماعی معاصر است. مسئله اصلی در این حوزه، نحوۀ تحقق واقعیت‌های اجتماعی است. به‌طورکلی دو دیدگاه در این زمینه وجود دارد: کل‌گرایی هستی‌شناختی و فردگرایی هستی‌شناختی. کل‌گرایان قائل به تقلیل‌نیافتن واقعیت‌های اجتماعی به مجموعۀ افراد و روابط میان آن‌ها هستند و فردگرایان واقعیت‌های اجتماعی را قابل تقلیل به مجموعۀ افراد می‌دانند. در سنت فکری اسلامی نیز این مسئله، به‌خصوص پس از علامه طباطبایی، مورد توجه قرار گرفته است. کل‌گرایان برای دفاع از ادعای خود دو دسته استدلال ارائه کرده‌اند: استدلال‌های فلسفی و استدلال‌های تجربی. در این مقاله، با تکیه بر شیوۀ استدلال‌آوری گذر به بهترین تبیین، ابتدا استدلال‌های فلسفی کل‌گرایان نقد و بررسی و سپس دیدگاهی معتدل و ایجابی ارائه می‌شود. براساس این دیدگاه، کُلّ غیرقابل تقلیلی به نام جامعه یا فرهنگ وجود ندارد، اما در عین حال واقعیت‌های اجتماعی خصلت الزام‌آوری، ثبات و تقرر خود را دارند. این دیدگاه مبتنی بر پاره‌ای از دستاوردهای علم اصول فقه، به‌خصوص آرای میرزای نائینی و شهید محمد باقر صدر است. دیدگاه معتدل ارائه‌شده، لوازم گوناگونی در حوزۀ روش شناخت اجتماعی دارد و به توسعۀ روشی به نام ژرف‌کاوی منجر شده است. روش استدلال بر مدعای اصلی مقاله گذر به بهترین تبیین است.
هستی‌شناسی اجتماعی از حوزه‌های پیش‌رونده و مورد توجه فلسفۀ علم اجتماعی معاصر است. مسئله اصلی در این حوزه، نحوۀ تحقق واقعیت‌های اجتماعی است. به‌طورکلی دو دیدگاه در این زمینه وجود دارد: کل‌گرایی هستی‌شناختی و فردگرایی هستی‌شناختی. کل‌گرایان قائل به تقلیل‌نیافتن واقعیت‌های اجتماعی به مجموعۀ افراد و روابط میان آن‌ها هستند و فردگرایان واقعیت‌های اجتماعی را قابل تقلیل به مجموعۀ افراد می‌دانند. در سنت فکری اسلامی نیز این مسئله، به‌خصوص پس از علامه طباطبایی، مورد توجه قرار گرفته است. کل‌گرایان برای دفاع از ادعای خود دو دسته استدلال ارائه کرده‌اند: استدلال‌های فلسفی و استدلال‌های تجربی. در این مقاله، با تکیه بر شیوۀ استدلال‌آوری گذر به بهترین تبیین، ابتدا استدلال‌های فلسفی کل‌گرایان نقد و بررسی و سپس دیدگاهی معتدل و ایجابی ارائه می‌شود. براساس این دیدگاه، کُلّ غیرقابل تقلیلی به نام جامعه یا فرهنگ وجود ندارد، اما در عین حال واقعیت‌های اجتماعی خصلت الزام‌آوری، ثبات و تقرر خود را دارند. این دیدگاه مبتنی بر پاره‌ای از دستاوردهای علم اصول فقه، به‌خصوص آرای میرزای نائینی و شهید محمد باقر صدر است. دیدگاه معتدل ارائه‌شده، لوازم گوناگونی در حوزۀ روش شناخت اجتماعی دارد و به توسعۀ روشی به نام ژرف‌کاوی منجر شده است. روش استدلال بر مدعای اصلی مقاله گذر به بهترین تبیین است.
واژه‌های کلیدی: هستی‌شناسی اجتماعی، کل‌گرایی، فردگرایی، اقتران شدید، الزام دلالت‌شناختی، الزام روان‌شناختی.
فهرست منابع
1. دورکیم، امیل. 1387. قواعد روش جامعه‌شناسی. ترجمۀ علی‌محمد کاردان. چاپ هشتم. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
روحانی، محمد. 1413 ق. منتقی الاصول. ج 1. چاپ اول. قم: چاپخانة امیر.
سیدی‌فرد، سید علی و فرقانی، محمدکاظم. 1394. «نقد نظریۀ اصالت فرهنگ براساس آموزه‌های حکمت متعالیه». دوفصلنامۀ پژوهشی دین و سیاست فرهنگی. سال دوم. شمارۀ 5. صص 33-48.
حسینی حائری، سیدمحمد کاظم. 1428 ق. مباحث الاصول، الجزء الاول من القسم الاول. [تقریر مباحث شهید صدر توسط آیت الله سید کاظم حسینی الحائری]. الطبعه الاولی. قم: دارالبشیر.
صدر، محمد باقر. 1991م. دروسٌ في علم الأصول (الحلقة الثانية)، التحقیق و التعلیق: السید علی أکبر الحائري، قم: مجمع الفکر الإسلامي، الطبعة الأولی
طباطبایی، محمدحسین. 1430 ق. المیزان فی تفسیر القرآن. جلدهای 3 و 4. الطبعه الاولی. قم: منشورات ذوی القربی.
______________. 1387. روابط اجتماعی در اسلام. ترجمۀ محمدباقر حجتی. چاپ اول. قم: موسسۀ بوستان کتاب.
______________. (بی‌تا). حاشیه علی الکفایه. ج 1. چاپ اول. قم: بنیاد فکری و علمی علامه طباطبایی.
مطهری، مرتضی. 1390. فلسفۀ تاریخ. ج 4. چاپ ششم. تهران: انتشارات صدرا.
نائینی، محمدحسین. 1376. فوائد الاصول. ج 1. تقریرات محمد علی کاظمی خراسانی. چاپ اول. قم: انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
____________. 1352. اجود التقریرات، تقریرات ابوالقاسم خوئی. قم: مطبة عالعرفان.
Durkheim, E. 1982. The Rules of Sociological Metho. translated by W.D. Halls. United States of America. McMillan Pres
Epstein, B. 2014. “What Is Individualism in Social Ontology? Ontological Individualism vs. Anchor Individualism”. in Julie Zahle and Finn Collin (eds.). Rethinking the Individualism-Holism Debate: Essays in the Philosophy of Social Science, Springer International Publication
Searle. J. 2010. Making the Social World. Oxford: Oxford University Press.
Lipton, P. 2008. “Inference to the Best Explanation”. In the Routledge Companion to the Philosophy of Science edited by Stathis Psillos and Martin Curd. first edition. United State of America. Blackwell Publishers
Sankey, H. 2008. “Scientific Method”. In the Routledge Companion to the Philosophy of Science edited by Stathis Psillos and Martin Curd. first edition. United State of America. Blackwell Publishers.
Baker. A. 2016. Simplicity. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Edited by Edward N. Zalta
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
