Rezaee M, Hooshangi H, Tabarraei Z. Analyzing the Non-Cognitive Foundations of Action in the Form of Conceptual Models(Based on MullaSadra’s Viewpoints). فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2016; 2 (1) :79-104
URL:
http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-31-fa.html
رضایی مهران، هوشنگی حسین، تبرایی زهرا. تحلیل مبادی غیرمعرفتی فعل در قالب رویکرد مدلهای مفهومی (بر مبنای آرای صدرالمتألهین). فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1395; 2 (1) :79-104
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-31-fa.html
مدرس دانشگاه مازندران و دانشجوی دکتری حکمت متعالیه در دانشگاه اصفهان
چکیده: (1561 مشاهده)
بحث از «مبادی غیرمعرفتی فعل انسان» در حوزه «فلسفه فعل»، از خلال آثار ملاصدرا، میتواند قدمی نو و اساسی در راستای حضور فعال فلسفه اسلامی در گستره مسائل جدید باشد. مسئله خاص این پژوهش آن است که چه مبادی غیرمعرفتیای در افعال انسان تأثیر دارند و نقش هرکدام از این مبادی و روابط آنها با یکدیگر و با قوای ادراکی چگونه تبیین میگردد؟
بر مبنای تحلیل آرای ملاصدرا، در این پژوهش، بهتناسب حجم مقاله، 7 مورد از مبادی غیرمعرفتی افعال انسان بررسی گردید: 1. عشق؛ سبب طلب و صدور فعل است و درنتیجه فرآیندِ عشقورزیدن، نفس عاشق تحول و صیرورت مییابد و سپس صدور فعل بهدلیل اتحاد با نفس معشوق صورت میگیرد؛ همچنین در اسلوبی دیگر صدور فعل از عاشق بهدلیل مطلوب دانستنِ تشبّه به معشوق و در نهایت، بهنوعی محرک اصلی تمام افعال است؛ 2. ملکات نفسانی؛ بین افعال و ملکات رابطهای دیالکتیک وجود دارد که البته اشتدادپذیر است؛ 3. خواطر؛ از سنخ دواعی و محرکات ارادهاند و بهتبع، از مقدمات افعال انسانی؛ 4. گناه؛ سبب صدورِ با واسطه افعال مختلف بهدلیل ایجاد ملکات نفسانی نامطلوب، دریافت خواطر شیطانی و مانع و نقص معرفتی است؛ 5. تعصب؛ عامل صدور افعال بهدلیل شکلگیری تصورات و تصدیقاتِ همسنخ با خود؛ 6. عادت؛ با ضمیمهشدن به تخیل با ایجاد نوعی لذت خیالی مبدأی بسیاری از افعال است؛ 7. طبیعت؛ مبتنی بر تعریف حاصله، مشتمل بر هر فعلی که ملائم با طبع باشد و فاعلش، علم مؤثر بر فعل نداشته باشد؛ همچون تنفس، ضربان قلب، افعال نباتی، مزاج و... .
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1395/3/31
فهرست منابع
1. قرآن کریم
ابوالبرکات. 1373. المعتبر فی الحکمة. اصفهان. دانشگاه اصفهان. چاپ دوم.
اکبری، رضا؛ رضاییان، سید هادی. 1390. «خواطر رحمانی و خواطر شیطانی از دیدگاه ملاصدرا». مطالعات اسلامی- فلسفه و کلام. سال چهلوسوم. شماره پیاپی 2/86 (بهار و تابستان). ص47 -64.
ایمانی، محسن؛ بابایی، محمد اسماعیل. 1387. «ارزششناسی فارابی و دلالتهای آن در تربیت اخلاقی (با تأکید بر اهداف، اصول و روشها)». مجله تربیت اسلامی (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه). شماره 7 (پاییز و زمستان). ص81 – 104.
برک، لورا ای. 1383. روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه: یحیی سیدمحمدی. تهران. نشر ارسباران. چاپ سوم.
بیابانگرد، اسماعیل. 1375. «بررسی نظریات دانشمندان مختلف در مورد عادت بهعنوان یک شیوه تربیتی». مجله تربیت. شماره 107 (فروردین). ص6-11.
پاینده، ابوالقاسم. 1382. نهجالفصاحه. تهران. دنیای دانش. چاپ چهارم.
الجرجانی، علیبنمحمد. 1370. کتاب التعریفات. تهران. ناصر خسرو. چاپ چهارم.
حکیم سبزواری. 1369-1379. شرح المنظومة. تهران. نشر ناب.
الرازی، فخرالدین. 1411هق. المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات. قم. انتشارات بیدار. چاپ دوم.
راغب اصفهانی، حسینبنمحمد. 1412هق. المفردات فی غریب القرآن. دمشق بیروت. دارالعلم الدارالشامیة.
رضایی، مهران؛ بیدهندی، محمد. 1391. «فلسفه فعل انسان از منظر ملاصدرا بر مبنای رویکرد ارائه مدلهای مفهومی». مجموعه مقالات دومین کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی. مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا. (در دست چاپ).
سجادی، سیدجعفر. 1373. فرهنگ معارف اسلامی. تهران. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ سوم.
ــــــــــــــــ . 1379. فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا. تهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سیف، علیاکبر. 1394. روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش). تهران. نشر دوران. ویرایش هفتم.
شیروانی، علی. 1388. ترجمه و شرح نهایه الحکمه. قم. بوستان کتاب قم. چاپ نهم.
ملاصدرا، محمدابراهیم. 1354. المبدأ و المعاد. تصحیح: سیدجلالالدین آشتیانی. تهران. انجمن حکمت و فلسفه ایران.
ـــــــــــــــــــــ . 1360/الف. اسرار الآیات. مقدمه و تصحیح: محمد خواجوی. تهران. انجمن حکمت و فلسفه.
ـــــــــــــــــــــ . 1360/ب. الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق: سید جلالالدین آشتیانی. مشهد. المرکز الجامعی للنشر. چاپ دوم.
ـــــــــــــــــــــ . 1361. العرشیة. تصحیح غلامحسین آهنی. تهران. انتشارات مولی.
ـــــــــــــــــــــ . 1363. مفاتیحالغیب. مقدمه و تصحیح: محمد خواجوی. تهران. مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــ . 1366/الف. تفسیر القرآنالکریم (صدرا). تحقیق: محمد خواجوی. قم. انتشارات بیدار. چاپ دوم.
ـــــــــــــــــــــ . 1366/ب. شرح اصول الکافی لصدرالمتألهین. تهران. مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــ . 1375. مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین، تهران. انتشارات حکمت.
ـــــــــــــــــــــ . 1381. کسر الاصنام الجاهلیة. مقدمه، تصحیح و تعلیق: دکتر جهانگیری. تهران. بنیاد حکمت صدرا.
ـــــــــــــــــــــ . 1387. المظاهر الالهیة فی اسرار العلوم الکمالیة. مقدمه، تصحیح و تعلیق: سیدمحمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــــــــــــــــــ . 1981م. الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت. دار احیاء التراث. چاپ سوم.
ـــــــــــــــــــــ . بیتا. الحاشیه علی الهیات الشفاء. قم. انتشارات بیدار.
طریحی، فخر الدین. 1416هق. مجمعالبحرین. تهران. مرتضوی. چاپ سوم.
گوتک، جرالد ال، 1388. مکاتب فلسفی و آرا تربیتی. ترجمه: محمدجعفر پاکسرشت. تهران. انتشارات سمت، چاپ نهم.
مصلح، جواد. 1389. ترجمه و تفسیر الشواهد الربوبیة. تهران. انتشارات سروش. چاپ پنجم.
Butler,Gillian & Hope,Tony (2007), Managing your mind: The mental fitness guide, Oxford University Press, second edtion.
Colas, Dominique (1997), Civil Society and Fanaticism: Conjoined Histories, Stanford University Press.
Connor, Timothy &Sandis, Constantine(2011), A Companion to the Philosophy of Action - Blackwell Companions to Philosophy, a John & Sons Ltd Publiciation.
Duhigg,Charles (2012), The Power of Habit: Why We Do What We Do in Life and Business, Random House Publishing Group.