دوره 3، شماره 3 - ( 9-1396 )                   جلد 3 شماره 3 صفحات 72-41 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Nazarian R. Recognition and examine of two realist narratives for the explanation of the social movement. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2017; 3 (3) :41-72
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-68-fa.html
نظریان رضا. بازشناسی و عیارسنجی دو روایت رئالیستی برای تبیین جنبش اجتماعی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1396; 3 (3) :41-72

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-68-fa.html


کارشناس ارشد جامعه‎شناسی دانشگاه خوارزمی، ایران، کرج
چکیده:   (1561 مشاهده)
چکیده
جنبش اجتماعی  نمونه‌ای از یک کنش جمعی اثرگذار است؛ اما در چه شرایطی کنش جمعی اثرگذار به وقوع می‌پیوندد و چگونه تاریخ توسط انسان‌ها تحول می‌یابد؟ با مروری بر نظریات جامعه‌شناسان در این باره درمی‌یابیم که پاسخ‎های متفاوتی به این پرسش‌ داده شده است. از نظریات فردگرا، جمع‎گرا و رابطه‎گرا گرفته تا نظریات تلفیقی، همه در پی پاسخ‌گویی به این پرسش مهم بوده‌اند. به طور کلی نظریات تلفیقی نسبت به نظریات فردگرا، جمع‎گرا و رابطه‎گرا، از موفقیت بیشتری در تبیین جنبش اجتماعی برخوردار بوده‌اند. از جمله منطق‌هایی که با رویکرد تلفیقی به وجود آمده‌اند، می‌توان به منطق دیالکتیک، منطق تبیینی-تفهمی و منطق رئالیستی اشاره کرد. این مقاله ضمن اشاره‌ای مختصر به منطق دیالکتیک و منطق تبیینی- تفهمی، رسالت شرح منطق رئالیستی در تبیین جنبش اجتماعی را برعهده گرفته است. ازآنجاکه نظریه‌پردازان رئالیست نیز در تبیین جنبش اجتماعی، به ‎رغم اشتراکات مهم، اختلافات اساسی نیز دارند، نیاز است تا با روش مقایسه‌ای عیار هر کدام از آنها سنجیده شود. دو روایت برجسته در تبیین رئالیستی کنش جمعی اثرگذار عبارت‌اند از نظریه اصالت فرد-جمع-رابطه زاهد زاهدانی و نظریه کنشگر- شبکه  برونو لاتور. نگارنده برای عیارسنجی این دو روایت رئالیستی از جنبش اجتماعی، انقلاب اسلامی ایران را به عنوان نمونه‌ای موردی، در ترازوی این دو نظریه قرار می‌دهد. نتیجه‌ این عیارسنجی، مزیت نسبی هر یک از این دو روایت رئالیستی را متذکر می‌شود. نظریه اصالت فرد-جمع-رابطه، برای تبیین لحظه وقوع (زمان حال) یک جنبش مزیت نسبی دارد؛ درحالی‌که نظریه کنشگر-شبکه، برای تبیین گذشته و آینده یک جنبش اجتماعی بهتر می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد
متن کامل [PDF 598 kb]   (657 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1396/9/30

فهرست منابع
1. آبراهامیان، یرواند (1384). ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعه‎شناسی سیاسی ایران معاصر. ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی. چاپ یازدهم. آرون، ریمون (1387). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‎شناسی. ترجمه باقر پرهام. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. باقری، شهلا، ونظریان، رضا (1394). مقایسه رئالیسم اسلامی و رئالیسم انتقادی از منظر جامعه‎شناختی. مجموعه مقالات دومین کنگره بین‎المللی علوم انسانی اسلامی. 129-164 برگر، پتر، و لوکمان، توماس (1375). ساخت اجتماعی واقعیت. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. بودون، ریمون، و بوریکو، فرانسوا (1385). فرهنگ جامعه‎شناسی انتقادی. ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر. بیرو، آلن (1375). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروخانی. تهران: انتشارات کیهان. دورکیم، امیل (1383). قواعد روش جامعه‎شناسی. ترجمه علی‌محمد کاردان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ربانی خوراسگانی، علی (1377). بررسی سه رهیافت نظری در جامعه‎شناسی تاریخی، نشریه زبان و ادبیات دانشگاه اصفهان. 12: 48-84 زاهد زاهدانی، سیدسعید (1367). نگرشی اجتماعی به اصول دین در اسلام، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 4 (1). 31-38 زاهد زاهدانی، سیدسعید (1369). رابطه فرد و جامعه: مقایسه دو دیدگاه، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 5 (2). 5-19 زاهد زاهدانی، سیدسعید (1370). مبانی روش تفکر اجتماعی در اسلام. شیراز: مؤسسه انتشارات بهینه. زاهد زاهدانی، سیدسعید (1370الف). طرحی نو در علوم اجتماعی. شیراز: مؤسسه انتشارات بهینه. زاهد زاهدانی، سیدسعید (1380). بهائیت در ایران. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. زاهد زاهدانی، سیدسعید (1381)، جنبش‌های اجتماعی معاصر ایران. تهران: نشر کتاب طه. زاهد زاهدانی، سیدسعید و همکاران (1390الف). چیستی و چگونگی فرهنگ پایه اسلامی و سکولار. شیراز: دانشگاه شیراز و دانشگاه پیام نور شیراز. زاهد زاهدانی، سیدسعید (1391). مبانی معرفت‌شناختی تمدن جدید اسلامی، همایش تحول در علوم انسانی، بزرگداشت استاد فقید سیدمنیرالدین حسینی. قم: کتاب فردا. 547-574 زاهد زاهدانی، سیدسعید (1391الف). مبانی روان‎شناختی و جامعه‎شناختی معروف و منکر با استناد به مفاهیم قرآنی، کنگره بین‎المللی علوم انسانی اسلامی. زاهدانی، سیدسعید (1387). نظریه‌ای در مورد جنبش‌های اجتماعی. داوران: دکتر حمید احمدی، دکتر غلامرضا جمشیدی‌ها و دکتر عیوضی. زاهدانی، سیدسعید (1390). مبانی روان‎شناختی و جامعه‎شناسی معروف و منکر بر پایه قرآن و نبوت، روزنامه رسالت. ناقدان: دکتر شهلا باقری و دکتر محسن جاجرمی زاده، شماره 7340. سایر، آندرو (1385). روش در علوم اجتماعی: رویکردی رئالیستی. ترجمه دکتر عماد افروغ، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شریف‌زاده، رحمان (1393). «برساخت‎گرایی جمعی برنو لاتور؛ از متافیزیک سوژه-ابژه به متافیزیک مذاکره»، غرب‎شناسی بنیادی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 5 (2). 55-84 شریف‌زاده، رحمان، و مقدم حیدری، غلامحسین (1394). از ساخت اجتماعی معرفت تا ساخت جمعی واقعیت: لاتور در مقابل بلور، فصلنامه روش‎شناسی علوم انسانی. 83.. 93-120 شریف‌زاده، رحمان، و مقدم حیدری، غلامحسین (1394). خروج از دوگانگی تکنولوژی خودمختار و تکنولوژی به مثابه وسیله صرف، فلسفه علم. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.5 (1). 29-51 صدری، احمد (1374). روش تحقیق در علوم انسانی از دیدگاه ماکس وبر، روش‎شناسی علوم انسانی. 5. 38-47 فروند، ژولین (1372). نظریه‌های مربوط به علوم انسانی. ترجمه علی‌محمد کاردان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. فرهمند، مهناز (1394). از رئالیسم علمی لاتور تا رئالیسم انتقادی باسکار، فلسفه علم. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 6 (2). 93-108 فولکیه، پل (1362). دیالکتیک. ترجمه مصطفی رحیمی. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه. کرایب، یان (1384)، نظریه اجتماعی کلاسیک. ترجمه شهناز مسمی‌پرست. تهران: نشر آگاه. کوزر، لوئیس، و روزنبرگ، برنارد (1378). نظریه‌های بنیادی جامعه‎شناختی. ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی. محمدی، شادی، و مقدم حیدری، غلامحسین (1391). بازسازی و بررسی مقومات متافیزیکی نظریه عامل شبکه برونو لاتور، مجله ذهن. 52. 139-172 مطهری، مرتضی (بی تا)، جامعه و تاریخ. تهران: انتشارات صدرا. نَش، کِیت (1387). جامعه‎شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست، قدرت، ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: انتشارات کویر. چاپ پنجم. وبر، ماکس (1382). روش‎شناسی علوم اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. نشر مرکز: تهران. وینچ، پیتر (1372). ایده علم اجتماعی و پیوند آن با فلسفه. ترجمه گروه مترجمان. تهران: انتشارات سمت. Diani, M. (1992). The Concept of Social Movement, Sociological Review. 40. (1). Latour, B. (1996 A). ARAMIS or the Love of Technology. Translated by Catherine porter. Harvard University press. Latour, B. (1996). Do scientific objects have a history? PASTEUR AND WHITEHEAD IN A BATH OF LÂCTIC ACID, common Knowledge. Translated by Lydia davis. 5(1). Latour, B. (2012). The Whole Is Always Smaller than its Parts: –a digital test of gabriel tardes monads, The British Journal of Sociology. 63(4). Latour, B. (2005). Reassembling the social: An introduction to Actor-Network Theory. Oxford University press. Latour, B. (1993). We Have Never Been Modern. Cambridge Mass Harvard University press. Touraine, A. (1981). The Voice and the Eye: an Analysis of Social Movements. Cambridge University Press: Cambridge.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق